چکیده:
تنظیم بازار و شرایط حاکم بر آن از دیدگاه اسلام و آموزههای بنیانگذار آن،از اهمیت ویژهای برخوردار است.از سوی دیگر،نظارت بر آن نباید به گونهای باشد که در جریان اقتصادی کشور،استقبال مردم از فعالیتهای بازرگانی،تلاش برای رشد اقتصادی و تأمین نیاز مردم بکاهد و در آن اخلال ایجاد کند.
این جستار،پس از بیان مفهوم و معنای اصطلاحی بازار،بیان اصل آزادی فعالیت بازرگانی از نظر اسلام و حق محدود دولت در قیمتگذاری کالا،با توجه به آموزهها و سیرة پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و امامان معصوم علیهم السلام،به طور مستدل به مطالعة حق نظارت دولت به صورت محدود بر بازار پرداخته و حوزة نظارت دولت بر آن را بیان نموده است.
خلاصه ماشینی:
"این جستار،پس از بیان مفهوم و معنای اصطلاحی بازار،بیان اصل آزادی فعالیت بازرگانی از نظر اسلام و حق محدود دولت در قیمتگذاری کالا،با توجه به آموزهها و سیرة پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و امامان معصوم علیهم السلام،به طور مستدل به مطالعة حق نظارت دولت به صورت محدود بر بازار پرداخته و حوزة نظارت دولت بر آن را بیان نموده است.
نظارت دولت بر بازار ضمن اصل آزادی فعالیتهای اقتصادی در جامعه اسلامی،با نگاهی به سیرة پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و امیرالمؤمنین علیه السلام و با کنار هم گذاشتن مجموع قواعد و احکام فقهی و نیز نامة امام علی علیه السلام به فرماندار خود در مصر،این نکته روشن میشود که دولت نمیتواند نسبت به وضعیت بازار بیتفاوت بوده،نظارهگر اجحاف،بینظمی و فشار بر گردة ضعیفان باشد،بلکه در حوزهها یا در زمانهای خاصی باید بر بازار و روند جاری آن نظارت داشته باشد،به ویژه در مرحلة مبادلة کالا که یکی از نقاط لغزش تجار است و معرکهای است که ممکن است حقوق بسیاری از شهروندان ضایع شود؛بنابراین،نظارت دولت بر تجارت و معاملات است که میتواند عدالت را تأمین کند.
همچنین گفته میشود وی زنی را به نام شفا برای نظارت بر امور بازار و رساندن اوضاع بازار به اطلاعش گمارده بود(بغدادی،بیتا:303)و گویا همان زن در زمان پیامبر صلی الله علیه و آله نیز از طرف آن حضرت همین وظیفه را بر عهده داشته است(آذری قمی،75:1373؛شمسالدین،593:1992)."