چکیده:
فرسایش خاک یکی از عوامل اصلی در کاهش حاصلخیزی خاک،انباشت رسوبات در آبراههها، کانالهای آبیاری و رودخانهها،کاهش ظرفیت مخازن سدها،تشدید وقوع سیلابهای مخرب و آلودگی محیط زیست میباشد.به منظور جلوگیری از پیامدهای منفی فرسایش خاک و تولید رسوب در حوزههای آبخیز ضرورت دارد تا مقدار رسوب و منبع تولید آن مشخص شود.از آنجایی که اکثر حوزههای آبخیز کشور بدون ایستگاههای رسوبسنجی میباشند،استفاده از مدلهای ابداع شده در این زمینه در براورد تولید رسوب الزامی میباشد.در این تحقیق که در حوزه آبخیز نوژیان واقع در جنوب شرقی خرمآباد انجام شده است،براورد فرسایش و رسوب حوزه آبخیز نوژیان واقع در استان لرستان با استفاده از مدل MPSIAC 1و با بهرهگیری از سیستم اطلاعات جغرافیایی GIS 2 بررسی شده است.در این راستا برای اجرایی کرن مدل MPSIAC ،پس از ورود لایههای اطلاعاتی به محیط GIS و وزندهی آنها،از تلفیق این لایهها،حوزه آبخیز مطالعه شده به 725 واحد همگن تفکیک شد؛سپس شدت فرسایش و تولید رسوب در این واحدهای همگن محاسبه شد.نتیجه به دست آمده نشانگر این است که میزان رسوب براورد شده با استفاده از مدل MPSIAC حدود 273984/2 تن در سال میباشد.باتوجه به اینکه میزان رسوب اندازهگیری شده در محل ایستگاه هیدور متری کشور معادل 014218 تن در سال است،نسبت مقدار رسوب براورد شده با استفاده از مدل MPSIAC به آمار رسوب اندازهگیری شده 0/206 برابر است.نتیجه بررسیهای انجام شده در مورد اختلاف موجود بیانگر این واقعیت است که کالیبره کردن مدلهای تجربی از طریق اصلاح نارساییهای موجود در آنها در تطبیق با شرایط خارج از محل ابداع آنها امری ضروری و گریزناپذیر است. بنابراین،ضرورت دارد تا پیش از آنکه با اطمینان اقدام به رد یا قبول نتیجه حاصل از به کارگیری این مدل شود،در آبخیزهای معرف کشور،کالیبره کردن مدل در تطبیق کامل با شیوههای ابداع آن مدنظر قرار گرفته،سپس اقدام به واسنجی آن کرد.
خلاصه ماشینی:
"در جنوب شرقی خرمآباد انجام شده است،براورد فرسایش و رسوب حوزه آبخیز نوژیان واقع در
آمده نشانگر این است که میزان رسوب براورد شده با استفاده از مدل MPSIAC حدود 273984/2
Geographic Information System کشور معادل 014218 تن در سال است،نسبت مقدار رسوب براورد شده با استفاده از مدل
الف:براورد حجم رسوب تولیدی حوزه آبخیز نوژیان با استفاده از مدل MPSIAC و
در خصوص مطالعات انجام شده در رابطه با براورد فرسایش و تولید رسوب با استفاده
ارزیابی قابلیت فرسایش خاک با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی و سنجش از دور:
شکل 1 موقعیت مکانی حوزه آبخیز نوژیان جدول 1 روابط تعیین نمره عوامل نهگانه مدل MPSIAC [3]
بنابراین برای انجام این تحقیق از مواد زیر استفاده شده است:
Integrated Land and Water Information System الف-تولید لایههای اطلاعاتی موردنیاز براساس عوامل لحاظ شده در مدل با استفاده از
هدف از این پروژه،اجرا کردن مدل MPSIAC با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی و
شکل 9 نقشه وضعیت فعلی فرسایش در حوزه آبخیز نوژیان 4-2-وزندهی به لایههای اطلاعاتی
شکل 01 نقشه شدت فرسایش و رسوبدهی حوزه آبخیز نوژیان با استفاده از مدل MPSIAC 4-4-تعیین کلاسهای فرسایش خاک و تولید رسوب
جدول 4 محاسبه ضریب رسوبدهی و تولید رسوب با استفاده از مدل MPSIAC در زیر
شکل 11 مقادیر براورد رسوب تولید شده در هریک از زیر حوزههای آبخیز نوژیان با استفاده
نتوانسته مقدار واقعی فرسایش و رسوب حوزه آبخیز مطالعه شده را براورد کند اما این
عوامل لحاظ شده در مدل براورد فرسایش و رسوب بدرستی وارد محیط GIS شوند،"