چکیده:
پایهاصل «اقتصاد اسلامی» ـ به عنوان رشته اجتماعی جدید، به سه اصل: مالکیت دوگونه، آزادی اقتصادی در محدوده مشخص و عدالت اجتماعی بر میگردد که به وسیله مرحوم شهید صدر تبیین گردیده است. هسته مرکزی این رشته را «قضاوتهای ارزشی» اسلامی تشخیص میدهد. براساس این نوشته، اقتصاد اسلامی بیشتر یک نظام است تا علم، رشتهای است جدید که در تحلیل، ارزشیابی و ارائه قضاوتها و احکام ارزشی در باب مسائل و نظریههای اقتصادی کاربرد دارد.
خلاصه ماشینی:
"براین اساس و در این چارچوب ذهنی، اقتصاد اسلامی بیشتر به عنوان یک نظام «SYSTEM» دکترین و نه علم «SCIENCE»، است که در آن قضاوتهای ارزشی درباب مسائل اقتصادی (تحلیل، تبیین و تعیین ارزش نظریات) مطمح نظر قرار میگیرد.
این مطلب، نکتهای است که در آثار برخی از برجستهترین اقتصاددانان و متفکران معاصر اسلامی از جمله شهید سید محمد باقر صدر، اندیشمند و صاحبنظر بزرگ جهان اسلام و صاحب کتاب مشهور اقتصادنا، برآن تأکید شده است؛ چنانکه میگوید (صدر، 1408ق، صص 29-28): «فحین نرید ان نعرف الاقتصاد الاسلامی بالضبط، یجب ان نمیز علم الاقتصاد عن المذهب الاقتصادی و ندرک مدی التفاعل بین التفکیر العلمی و التفکیر المذهبی … فعلم الاقتصاد هو: العلم الذی یتناول تفسیر الحیاه الاقتصادیه و احداثها و ظواهرها و ربط تلک الحوادث و الظواهر بالاسباب و العوامل العامه التی تتحکم فیها … و اما المذهب الاقتصادی للمجتمع فهو: عباره عن الطریقه التی یفضل المجتمع اتباعها فی حیاته الاقتصادیه و حل مشاکلها العملیه.
ویژگیها براساس مطالب پیشگفته، معلوم شد که اقتصاد اسلامی بیشتر به عنوان یک نظام و نه علم، (دکترین) است که در آن قضاوتهای ارزشی درباب مسائل اقتصادی (تحلیل، تبیین و تعیین ارزش نظریات اقتصادی) مطمح نظر قرار میگیرد.
مطالعه این مسائل میباید در یک نظام اجتماعی کامل عیار انجام پذیرد … اسلام، راه کاملی از زندگی و برگرفته از اهدافی است که در بنیانگذاری ساختار زندگانی و فرهنگ انسانی در پرتو ارزشها و اصولی که خداوند فرا راه بشر قرار داده است، مؤثر واقع میشود."