چکیده:
آیت الله محمد مؤمن(متولد 1316 هـ ش،قم)از شاگردان امام خمینی و آیات عظام؛محقق داماد،مرتضی حائری،گلپایگانی و اراکی میباشد.نامبرده علاوه بر تألیف چندین اثر فقهی و اصولی از جمله «تسدید الاصول»و«تقریرات صلاه مرحوم محقق داماد»،در سالهای بعد از انقلاب در سمتهایی از قبیل؛نمایدهی مجلس خبرگان رهبری در دورهی اول و دوم و ریاست دادگاه عالی انقلاب، فعالیت داشته است.آیت الله مؤمن در این گفتگو،قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران را همان ایدهی مردمسالاری دینی میداند که حاکمیت خدا و حاکمیت انسان را به درستی همنشین کرده است.
خلاصه ماشینی:
در باب تصمیمگیری در اینگونه مسائل،یک سری تصمیمگیریهای کلی و همگانی باید انجام شود که آن را در کشور ما به حساب عرف متداول، مجلس شورای اسلامی انجام میدهد،قانونگذاری مجلس شورای اسلامی در اموری یا مواردی است که خداوند خودش برای آن موارد تکلیفی معین نفرموده است؛مثل اینکه در امور زراعت چه چیزی باید کاشته شود و یا با کدام کشور ارتباط برقرار شود یا نیازهای تسلیحاتی که ما داریم چطور است و چگونه باید دنبال شود،تا در برابر دشمن قویتر آمادگی داشته باشیم، تصمیمگیری در اینگونه موارد بر عهدهی مردم است و به دست خداوند نیست،حتی ولی امر میتواند خود عهدهدار چنین تصمیماتی شود،اما چون حضرت امام خمینی(ره)چنین مصلحت دیدند که قانون اساسی تنظیم شود و برای اینکه دیگران نگویند که این قانون اساسی تحمیلی بر مردم بود؛معتقد بودند خود مردم باید رأی بدهند.
از جمله اینکه آیا انتخاب حکم باید به عهدهی مردم باشد؟آیا مصلحت عمومی جامعه را باید خود مردم تشخیص دهند؟در صورت تعارض تشخیص مصلحت از سوی جامعه و حاکم اسلامی؛آیا رأی مردم مقدم است؟ آیا ما میتوانیم از لحاظ نظری(و نه از منظر قانون اساسی جمهوری اسلامی)،این مفروضات دموکراسی را در نظریه دینی بپذیریم؟ آیت الله مومن:یک بحث راجع به تعیین و انتخاب رهبر است که ولی امر جامعه در زمان غیبت میباشد.
*البته معلوم نیست که همواره مردم از روی هوی و هوس کسی را انتخاب کنند،بلکه تشخیص میدهند و تشخیصشان احتمالا حجیت دارد؟ آیت الله مؤمن:رهبر باید صالح باشد و خداوند برای کسی که میخواهد رهبر باشد چندین شرط را بیان کرده است،این افراد واجد شرایط باید شناسایی گردند و آنکه از همه بهتر است باید انتخاب شود،این شناسایی توسط خبرگان انجام میشود که خود منتخب مردماند.