چکیده:
یکی از مقولههای مهم در زندگی و روابط اجتماعی آدمیزادگان، چگونگی تنظیم رفتارهای مبتنی بر تحکیم در حوزه قدرت سیاسی و اصول و ضوابط حاکم بر این روابط به ویژه در حوزه آمریت است. دین اسلام به عنوان آخرین آیین الهی و پیامبر اسلام به عنوان رسول خاتم در تنظیم روابط اجتماعی و خصوصی، جایگاه رفیعی را برای اخلاق قائل شده و حضرت امیرالمومنین علی(ع) نیز با اندماج دو مقوله مهم از حیات اجتماعی یعنی اخلاق و سیاست، تصویر روشنی از ضرورت به کارگیری روشهای مبتنی بر اخلاق در حوزه آمریت در قدرت سیاسی ارائه نمودهاند در این مقاله این نوع نگرش به قدرت سیاسی تعبیر به سیاست اخلاقی شده است و سعی شده است مهمترین مؤلفهها و شاخصهای این نگرش از دیدگاه حضرت امیرالمومنین علی(ع) مورد مداقه اجمالی قرار گیرد.
خلاصه ماشینی:
"آنچه در این نوشته بدان پرداخته میشود مباحث مربوطه به حوزه فلسفه اخلاق نیست بلکه مهمترین مؤلفههای حسن و قبح عقلی که دین بر آن صحه نهاده و در میان پیروان ادیان و مکاتب مختلف مورد وفاق است مانند ناخوشایند بودن ستم، کذب، مکر و فریب، خیانت در امانت، نقض تعهد و پیمان و خوشایند بودن عدل، راستگویی و صداقت، پایبندی به تعهدات و امثال آن در حوزه عمل سیاسی با استناد به سیره حضرت امیرالمومنین علی(ع) مورد بررسی اجمالی قرار خواهد گرفت.
(آیتی، ص 355) با ملاحظه گفتار و سیره حضرت امیرالمؤمنین علی (ع) ملاحظه میشود که وی سیاست اخلاقی خویش را به حوزه حقوق اجتماعی خلق و لزوم ادای حقوق آنان از سوی زمامداران تعمیم داده و عدم توجه به این مهم را موجب بازخواست جدی در پیشگاه قاضی اعظم یعنی خداوند میداند.
»[13] (الحر العاملی، بیتا، ص 62) «آنان برادران ما هستند که بر علیه ما دست به تجاوز و نافرمانی زدهاند!» در سیره سیاسی حضرت امیرالمؤمنین علی (ع) مؤلفههای دیگر در آمیختگی اخلاق و سیاست و استفاده از سیاست اخلاقی در حکمرانی قابل مشاهده و ردیابی است که در این مقوله به ذکر مختصر برخی از مهمترین مؤلفهها بسنده شده است.
در پایان یادآوری این نکته ضروری است که در سیره حضرت امیرالمؤمنین علی (ع) روشهای اخلاقی دین که در حوزه روابط خصوصی و اجتماعی تبیین شده است به شکلی کاملا آشکار به حوزه قدرت سیاسی تعمیم یافته است و چنین نیست که روابط فردی و خصوصی در اجتماع اخلاق و رفتار به هم آمیخته باشد اما در حوزه قدرت سیاسی و به بهانه مصلحتاندیشیهای خاص این آمیختگی مغفول واقع شود."