چکیده:
یکی از اهداف ارزشمند انقلاب اسلامی ایران تدوین مبانی علوم انسانی ـ از جمله اقتصاد ـ از دیدگاه وحی و اهلبیت وحی علیهمالسلام است که به منظور تدبیر بهینه امور
اجتماعی ـ اقتصادی صورت میگیرد.
مقاله حاضر، که در آن «مبانی اقتصاد از دیدگاه قرآن کریم» مورد بررسی قرار گرفته، گامی هرچند ابتدایی اما بدیع و راهگشا در این خصوص است. در این
بررسی، خاطرنشان شده که از منظر قرآن کریم، اقتصاد سالم و رشدیابنده مبتنی بر اصول ذیل است: شناخت و تدبیر امور اقتصادی از راه تفقه، تعقل، اعتقاد به توحید
(تجلی توحید در اقتصاد)، اعتقاد به معاد، اعتقاد به مظهری از عبودیت بودن عملیات اقتصادی، دخالت دولت در اقتصاد، عدالت در عملیات اقتصادی و تزکیه.
خلاصه ماشینی:
"مجموعه این آیات ما را به این مطلب رهنمون میسازند که در جامعه اسلامی، شیوههای عقلایی لازم برای بهرهگیری از امکانات و قابلیتهای به ودیعه نهاده شده در طبیعت از یکسو، و استفاده از عقل جمعی و تدبیر عقلایی امور امت اسلامی از سوی دیگر، در کنار تفقه در دین و التزام عملی به معارف وحیانی، مورد پذیرش و تأکید قرآن کریم است.
به راستی که قرآن کریم هدایتگر سبل سلام است و اگر مردم به طور جامع به رهنمودهای قرآنی عمل کنند، از برقراری اقتصاد سالم و تحقق رشد اقتصادی همراه با عدالت، کرامت و نورانیت برخوردار خواهند شد؛ چرا که آموزههای ملهم از قرآن کریم از یکسو، سبب پیدایش انگیزه مثبت برای تلاشهای اقتصادی و از سوی دیگر، سبب مصونیت از آفات زیانباری خواهد بود که همواره در راه تحقق تولید و توزیع بهینه پیش روی جوامع هستند.
عدالت در عملیات اقتصادی اصل «عدالت» یکی از بنیانیترین معارف قرآن کریم است؛ (12) و رعایت عدالت و برقراری قسط در شؤون فردی و اجتماعی انسانها، از جمله فعالیتهای اقتصادی، یکی از اهداف بسیار بلند اقتصاد اسلامی محسوب میشود: «لقد ارسلنا رسلنا بالبینات و انزلنا معهم الکتاب و المیزان لیقوم الناس بالقسط و انزلنا الحدید فیه بأس شدید و منافع للناس» (حدید: 25)؛ ما رسولان خود را با دلایل روشن فرستادیم و با آنها کتاب (آسمانی) و میزان (شناسایی حق از باطل و قوانین عادلانه) نازل کردیم تا مردم قیام به عدالت کنند، و آهن را نازل کردیم که در آن نیروی شدید و منافعی برای مردم است."