چکیده:
تاریخنگاری شفاهی یکی از گونههای تاریخنگاری است که در دهههای اخیر،رونق یافته و مانند بسیاری از مقولههای دیگر،تعریفی مورد وفاق ندارد.توجه به ثبت شفاهی حوادث تاریخی را در دیار غرب به یونان باستان نسبت دادهاند،اما پیوند تاریخنگاری با سنت نقل شفاهی حدیث در دوره اسلامی، میراثی شایسته ژرفکاوی برای پیشینه اینگونه تاریخنگاری پدید آورده است.تاریخنگاری شفاهی به مفهوم امروزی آن،در سالهای نزدیک به جنگ دوم جهانی با انگیزهای غیر تاریخی در محیطهای نظامی غرب آغاز شد،ولی به سرعت،رونقی در خور یافت و به دیگر کشورها از جمله سرزمین ما نیز راه یافت.
در این مقاله پس از مروری بر تعریف و پیشینه تاریخنگاری شفاهی و فرایند آن،نقش و جایگاه مصاحبه کننده و مصاحبه شونده در تاریخنگاری شفاهی و نیز تعامل تاریخنگاری مکتوب و تاریخنگاری شفاهی اجمالا بررسی شده،سپس ویژگیهای تاریخنگاری شفاهی در دوازده بند شمرده شده است. بخش پایانی مقاله در درنگی کوتاه به یکی از پیوندهای تاریخنگاری شفاهی با ارزشها و هنجارهای دینی و فرهنگی توجه کرده است.
خلاصه ماشینی:
". yhpargoirotsiH larO خلق سند مرحلهای پسینی در مقایسه با گزینش دادههای تاریخی است؟ و مگر نه این که گزینش بدون پردازش صورت نمیگیرد؟ البته ترکیب تاریخنگاری شفاهی،ترکیبی متناقضنما به نظر میآید،ولی با توجه به این که تاریخ شفاهی سرانجام به صورت نوشتاری و مکتوب عرضه خواهد شد،به نظر میرسد استفاده از این تعبیر،درستتر است به هر حال، در این نوشته،هر گاه فرایند این شیوه تاریخنویسی مورد نظر بوده از ترکیب تاریخنگاری شفاهی بهره برده شده است.
این پرسش همواره ذهن نظریهپردازان تاریخ را به خود مشغول داشته است که آیا به راستی میتوان با استفاده از روشهای تاریخنگاری به تصویری روشن از گذشتهای که اکنون در دسترس ما نیست دست یافت؟ تاریخنگاری شفاهی به دلیل پیوند با تاریخ معاصر و سخن گفتن مصاحبه شونده از گذشتهای که خود آن را مستقیما درک کرده است،توان حقیقتنمایی بسیار بیشتری در مقایسه با تاریخنگاری کتبی مربوط به گذشتههای دور دارد.
یک متن مکتوب تاریخی که در دوران معاصر نوشته شده است،حجم قابل توجهی ارجاع و پاورقی و نمودار و مانند آن دارد که معمولا برای خوانندگانی که پژوهشگر یا دانشجوی تاریخ نیستند جاذبهای ندارد،ولی متن تاریخی تولید شده در فرآیند تاریخنگاری شفاهی از بسیاری از این اضافات به دور است و به همین دلیل،از آن بیشتر استقبال میشود.
یکی از تفاوتهای کتابهای خاطرات با تاریخنگاری شفاهی در همین نکته نهفته است که برخلاف تاریخ شفاهی،نویسنده خاطرات،محدودیت یا چارچوبی از پیش تعیین شده برای بیان گزارش تاریخی خود ندارد."