چکیده:
حضرت علی علیهالسلام ضمن دفاع از اصول و موازین دین مبین اسلام از کار و تلاش در مسیر احیا و آبادانی جامعه دریغ نکرد و مزارع و باغهای متعددی را احیا و آباد کرد. در مدت خلافت خویش نیز از کار غافل نگشت. در طول حیات خود اثری گرانبها به نام «نهجالبلاغه» را به یادگار گذاشت. در این اثر جاویدان بسیاری از آموزههای الهی، سیاسی، مذهبی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و... آمده است. در این مقاله سعی شده است با بهرهگیری از نهجالبلاغه و کتب مرتبط با آن و استفاده از اندیشههای برخی از متفکران، کار بررسی شود و با دیدگاه جامعهشناختی مقارنه و مقایسه گردد.
خلاصه ماشینی:
"یکی از حقوق اولیهی مردم آن است که همه حق دارند، شاغل باشند و در برابر کار و کوشش خود مزد و پاداش مناسب دریافت کنند؛2ـ حضرت علی علیهالسلام در طول عمر خویش علاوه بر حمایت از اسلام و امامت به کارهای زراعت و باغبانی میپرداخت و درآمد آن را صرف امور مسلمانان بهویژه محرومان و یتیمان میکرد؛3ـ یکی از وجوه تمایز و برتری برخی انسانها بر بعضی دیگر، کار و تلاش است؛ زیرا کارها آثار دنیوی و اخروی به همراه دارد؛4ـ ملاکها و معیارهای مهم در انتخاب شغل و کار عبارتند از: کار توأم با آگاهی (آگاهی و شناخت نسبت به کار)، اخلاص در کارها (هدفدار بودن)؛5ـ با ایجاد تنوع و نوآوری در محیط کار میتوان از ملامت و خستگی جلوگیری کرد؛6ـ کار آزادانه عبارت است از کاری که بر علاقه، استعداد مبتنی باشد و به رشد شخصیت فرد منجر شود؛7ـ ویژگیهای کار غیرآزادانه (اجباری) و موافق علاقه و رضایت انسانها نبودن عبارت است از: جلوگیری از رشد و شکوفایی استعدادهای افراد، توهین به آزادی انسان، ممانعت از رشد و نوآوری و ابداع؛8ـ کارهای شایسته دارای این ویژگیهاست: نزدیکسازی انسان به سوی حق و خداوند، منطبق بودن با موازین الهی و اسلامی، مضر نبودن برای جامعه، منجر نشدن کار به آسیب و انحراف فردی و اجتماعی، انجام دادن کار با هدف صلاح و آبادانی جامعه، حلال بودن کار از نظر شرع؛9ـ کارهای ناشایست فعالیتهایی است که انجام دادن آن برای عامل، شرمندگی به همراه داشته باشد؛ هم چنین برای جامعه آثار و پیامدهای ناگوار ایجاد نماید؛10ـ تقسیم کار نقش مؤثر در استمرار، بقا و تعادل جامعه دارد؛11ـ آثار تقسیم کار عبارت است از: تأمین احتیاجات و نیازهای زندگی فردی و اجتماعی، هموار شدن زمینههای موفقیت و شکوفایی فردی و شخصی و اجتماعی، همراهی با طبیعت متفاوت زنان و مردان، کاستن از اتلاف زمان و منابع؛ 12ـ تقسیم کار در رشد استعدادها و تواناییها و رفع نیازهای فردی و اجتماعی نقش مؤثر دارد؛13ـ تداوم بیکاری و کمکاری به سستی و تنبلی افراد جامعه میانجامد و پیامدهای سوء آن افزایش فقر و تهیدستی است؛ 14ـ نظارت در کارها و فعالیتها در جامعه مهم تلقی میشود و لازم است نظارت و کنترل در کارها و مشاغل بیشتر مورد توجه قرار گیرد."