چکیده:
تفسیر بالرأی جایز، مراحل و شرایطی دارد از قبیل بررسی لغت، صرف، اشتقاق، نحو،
بلاغت، سبب نزول، تناسب و رعایت قانون ترجیح به هنگام احتمال.در تفسیر الفاظ محتمل برای دو یا چند معنی قواعدی وجود دارد که قانون ترجیح به
هنگام احتمال نامیده میشود.برای یک تفسیر جامع به علوم مختلفی نیاز است.در صورت تعارض حقیقی تفاسیر، تفسیر قطعی بر تفسیر ظنی مقدم است و در بخش احکام
تفسیر نقلی ظنی بر تفسیر عقلی ظنی تقدم دارد.
خلاصه ماشینی:
"کلید واژهها:تفسیر بالرأی جایز، قانون ترجیح، تعارض تفاسیر، تفسیر ظنی و تفسیر قطعیمراحل و شرایط تفسیر بالرأی جایززرقانی در مورد مراحل و شرایط تفسیر بالرأی جایز میگوید:اگر مفسر به معنی(مفهوم)آیه در کتاب و سنت و مأثورات صحابه دست نیافت، واجب است به روش زیر اقدام کند:1-از آنچه مرتبط با مفردات است(اعم از لغت، صرف و اشتقاق)آغاز کند، و در عین حال معانی الفاظ را به هنگام نزول قرآن در نظر بگیرد.
(همامی، چهره زیبای قرآن)در مورد مطابقت تفسیر با علوم هستی و اجتماعی، تاریخ عام بشری و تاریخ خاص عرب نیز باید گفت:اگر منظور این است که تفسیر باید با علوم قطعی مغایرت نداشته باشد، کلامی بجاست، ولی این نکته که در علوم مختلف مرز میان فرضیات و حقائق چگونه است و تا چه اندازه به نظریات ظاهرا قطعی در علوم مختلف میتوان اعتماد داشت، بحث وجود دارد.
لازم به ذکر است که تفکیک حقیقی بین مراحل پنجگانه مذکور ممکن نیست، زیرا اولا ممکن است تفاسیری بوده باشد که در عصر یکی از مراحل پنجگانه تألیف شده ولی از نظر روش تعلق به مرحله دیگری داشته باشد و با توجه به فشارها و نزاعهای سیاسی برخی اعصار به ما خبری از آنها واصل نشده باشد، ثانیا شیعه معتقد است که کتابت عملی حدیث و تفسیر از زمان پیامبر به املای ایشان و به دست امیر المؤمنین(ع) انجام گرفته است به این سبب در بحث کتابت تفسیر لفظ(رسمی)و در مورد نقل شفاهی لفظ(اغلب)را قید نمودهایم."