چکیده:
این مقاله به بررسی عواملی میپردازد که بر کارایی و بهرهوری اقتصاد اثر
میگذارند. اما، تاکید اصلی بر مخارج دولت و ارتباط آن با شاخصهای کارایی و
بهرهوری میباشد. بررسی رابطة حجم دولت با عملکرد اقتصادی، از دیرباز مورد توجه
اقتصاددانان بوده است. به ویژه، تأثیر دولت بر رشد اقتصادی، موضوع مطالعات بسیاری
بوده و میباشد. در این مطالعه از دو معیار دیگر برای عملکرد اقتصاد، یعنی کارایی و
بهرهوری استفاده می
.کنیم.
برای بررسی دقیقتر موضوع، علاوه بر مخارج دولت، از متغیرهای دیگری مانند سرمایة
انسانی، رشد دستمزدها، تجارت خارجی و نابرابری درامدی نیز استفاده خواهیم کرد. اما
برای بررسی اثر حجم دولت بر کارایی و بهرهوری، صرفا از مخارج دولت استفاده
میکنیم. ابتدا، مخارج دولت را به تفکیک مصرفی و جاری و سپس، مخارج مصرفی را با
توجه به تأثیرگذاری بیشتری که بر کارایی و بهرهوری داشتهاند، به تفکیک اجزاء آن
بررسی خواهیم کرد.
نتایج حاصل از این مقاله نشان میدهند که افزایش بهرهوری و کارایی به سه طریق
میتواند به وجود آید:
الف: افزایش دستمزد حقیقی که تأمین کنندة زندگی و معیشت شاغلان میباشد.
ب: تثبیت درامدهای نفتی، که این امر میتواند از طریق حساب ذخیرة ارزی به وجود آید
که این حساب میتواند جریان تزریق درامدهای نفتی به اقتصاد را تثبیت کند و آثار
منفی آن را حذفاند.
ج: در راستای ارتقای بهرهوری و کارایی، سوق دادن مخارج مصرفی دولت به سمت وظایف
سنتی دولت میباشد.
طبقهبندی JEL : O47, HS, H21.
خلاصه ماشینی:
"بنابراین، مطالعات مربوط به تأثیر سهم مخارج دولت بر رشد اقتصادی، به نتیجة یکسانی نمیرسند، زیرا، در شرایط زمانی و مکانی خاص، سهم مخارج دولت از تولید ناخالص داخلی، تحت تأثیر عامل یا عوامل دیگری است که از این طریق، دارای آثار مثبت یا منفی برای رشد اقتصادی میباشد.
با ترکیب نتایج بخش قبلی و آزمون علیت این نتیجه به دست میآید که مخارج مصرفی دولت، یک عامل منفی برای کاهش رشد بهرهوری و کارایی بوده است.
متغیرهای این مدل عبارتند از: : شاخص بهرهوری کل عوامل (100=1353) : مخارج مصرفی دولت، به قیمت ثابت سال 1376 : مخارج سرمایه گذاری دولت، به قیمت ثابت سال 1376 : تولید ناخالص داخلی، به قیمت ثابت سال 1376 : متغیر مجازی برای شوکهای منفی نفت است که مقدار آن برای سالهایی که نرخ رشد بخش نفت کمتر از 10- درصد بوده است، برابر با 1 میباشد.
افزایش دستمزدها، از طریق تأمین زندگی نیروی کار مشاغل، انگیزه و تلاش آنها را افزایش میدهند و از این رو، سبب ارتقای بهرهوری میشود: تبیین رابطة دستمزد و بهرهوری، امروزه یکی از مباحثی است که در ادبیات اقتصادی به ویژه توسط اقتصاددانان کینزی جدید مورد مطالعة بسیاری قرار گرفته است و دلایل متعددی برای تبیین چنین رابطهای ارائه کردهاند[1].
بخش عمدهای از نقش تجارت خارجی، عملا توسط نوسانات درامدهای نفتی بیان شدهاند و لذا نوسانات شدیدی که در درامدهای نفتی ایجاد شدهاند، اثر قابل توجهی بر رشد ________________________________ [1]- برای نمونه می توان به منابع زیر مراجعه کرد: Solow (1979); Gordon , 1990; Yellen , 1984; Katz , 1986, 1988; Weiss, 1991 بهرهوری داشته ولی بقیة تغییرات آن، اثر مهمی را به دنبال نداشتهاند."