چکیده:
میرزا جواد خان سعد الدوله،از رجال مؤثر در حوادث دوران مشروطه است.دربارهء وی،گفتههای متفاوت و گاه متناقضی مطرح شده که از او چهرههای مبهم در حوادث آن ایام ساخته است.نحوهء رفتار او با طرفداران مشروطه و مخالفان آن و موضع خود وی در این میان،موضوع مورد بحث بسیاری از منابع دورهء قاجاریه است.و با آشکار شدن اسناد و مدارک نو،گوشههای جدیدی از زندگی سیاسی این فرد مؤثر در تاریخ معاصر ایران،روشن خواهد شد.
در مقالهء حاضر،سعد الدوله در نامهای خطاب به مجلس شورای ملی،به یادآوری تلاشهایش در وقایع سیاسی زمان خود پرداخته است.
خلاصه ماشینی:
"میرزا جواد خان سعد الدوله،از رجال مؤثر در حوادث دوران مشروطه است.
مخالفان آن و موضع خود وی در این میان،موضوع مورد بحث بسیاری از منابع دورهء قاجاریه است.
مطرح شده است-میرزا جواد سعد الدوله،پسر میرزا
دار الفنون تبریز-که خود آن را پایهگذاری کرده بود
شده بود و نیز پرداخت حقوق عقب افتادهء چند ماههء
مجلس را هدف خود قرار داده،با این عبارت:«آقایان
مقدس مجلس شورای ملی تقدیم کردم و اگرچه مطالبات و اظهارات اینجانب هیچ
دولت ایران با یک نفر رعیت خود مینماید،تعرفهء اوضاع این مملکت را به دنیا میدهد.
آقای مؤتمن الملک!حضرت اشرف هم از آن وزرا بودید که برای وزارت معارف،مبلغی وجه اخذ فرمودید.
دوایر نظمیه-که انتظام شهر بسته به آن بود-به همین کیفیت پرداخت گردید و
تأمین مصالح مملکت در سایهء آبرو و اعتبار شخصی کردهام،مستوجب این است که
هم به طلبکاران خود بدهم؟و آیا این رفتار دولت،برای خزانهء مملکت دیگر اعتباری
مستوفی الممالک و آقای مؤتمن الملک و سایر وزرا و امرای آن وقت-که این وجوه
تحصیلات وارد خدمت دولت شده و بهترین خدمات عملی را در مأموریتهای خود
من،همان روز که مجلس شورای ملی دو هزار تومان حقوقی را که مخصوصا به
پاس خدمت به ادارهء گمرک در حقم برقرار شده بود و این مبلغ را ادنا محرر3یک ادارهء
من،چنانکه مکرر گفتهام،نه میخواهم خدمات خود را به این مملکت گوشزد
بالأخره،باز مجلس مقدس شورای ملی را،به خلاصهء تقاضای خود متوجه داشته و
مطالبات بنده به مجلس شورای ملی تهیه کرده بودند و شاید اگر دورهء وزارت معزی الیه
ممتد شده بود،تاکنون تکلیف این مطالبات معین گردیده بود-تشکر نموده،از"