چکیده:
مرحوم علامهء محقق،علی دوانی،در 1308 ش./1929 م.در روستای دوان از توابع کازرون متولد متولد شد.دوران کودکی و نوجوانی را در زادگاه خود سپس آبادان گذراند و در 1332 ش./1943 م.برای تحصیل علوم دینی به نجف اشرف رفت و به مدت پنج سال و نیم از درس استادان و فضلای آن دیار استفاده کرد.در بهار 1327 ش./1948 م. به ایران آمد و پس از سیر و سیاحت و ازدواج(1328 ش./1949 م.)،برای تحصیل علوم دینی به نجف اشرف رفت و به مدت پنج سال و نیم از درس استادان و فضلای آن دیار استفاده کرد.در بهار 1327 ش./1948 م. به ایران آمد و پس از سیر و سیاحت و ازدواج(1328 ش./1949 م.)،در قم سکونت گزید و به ادامهء تحصیلی پرداخت و از منحصر استادان بزرگی چون آیت الله بروجردی،امام خمینی و علامه طباطبائی-رحمت الله علیهم- بهرهمند شد.
از اوایل دههء 1330 ش./1940 م.به نگارش مقاله در مطبوعات دینی پرداخت و سپس در دو نوشتهء شرححال نگاری علما و دانشمندان اسلامی و نیز منبر و سخنرانی فعالیت کرد و نخستین کتاب خود را با عنوان شرح زندگانی جلال الدین دوانی،در 1334 ش./1955 م.منتشر ساخت و تا زمان مصاحبه،78 کتاب در حوزهء تألیف،تصنیف، ترجمه و تصحیح به یادگار گذاشت.معروفترین آثار علامه دوانی،مهدی موعود،مفاخر اسلام(10 جلد)و نهضت روحانیون ایران(11 جلد)است.علاوه براینها،ایشان در چندین دانشگاه به تدریس تاریخ اسلام،سیرهء معصومین(ع)،جنگهای صدر اسلام،و رجال و تراجم پرداخته و در حدود بیست کنگرهء داخلی و خارجی شرکت کرده و مصاحبه و سخنرانیهای دینی و تاریخی فراوانی با صدا و سیما از سیما 1360 ش./1981م.تا هنگام درگذشت داشته است.
خلاصه ماشینی:
"نگاری علما و دانشمندان اسلامی و نیز منبر و سخنرانی فعالیت کرد و نخستین کتاب خود را با عنوان شرح زندگانی
اوج مرجعیت مرحوم آیت الله العظمی اصفهانی بود.
مراجع دیگر مثل مرحوم آیت الله شیخ محمد علی
خارج[در]نجف بود و نمیدانم چند وقت بعد از
آیت الله خوئی خیلی پرجمعیت بود که عمدهء فضلای
بود که سیوطی را نزد ایشان میخواندیم؛آیت الله شیخ
بود که در آنجا برای طلاب امتحان نبود.
مرجعیت (یعنی آیت الله اصفهانی )،در نجف بود و
خارج آیت الله العظمی بروجردی است و علما هم به
امام نیازی نداشته،به درس خارج آیت الله بروجردی
هم نوشته است(آیت الله بروجردی راهم باید جزو
بعد گفتند:حاج آقا روح الله خمینی-که سید
بیشتر است و بعد از ایشان حاج آقا روح الله کمالوند
در آنجا به توصیهء آیت الله طبسی،میهمان حاج آقا
در قم به درس آیت الله مشکینی رفتیم و رسائل را نزد
هم نزد مرحوم آیت الله سید محمد رضا گلپایگانی و
سه سال آخر عمر ایشان بود و درس خارج اصول را
در درس مرحوم آیت الله بروجردی،دو هزار نفر
حوزه،آن موقع سه نفر بودند:آیت الله گلپایگانی-که
موقع به نجف رفته بود،بچهء قم و پسر آیت الله صدر
کتابم چاپ شده بود و این امتیاز را نسبت به آنها
یک سال و هفت و ماه بعد از فوت آیت الله
آیت الله بروجردی تهدید کرده بود
بود تا آزادی امام را،نتیجهء تفاهم میان ایشان و شاه
بحث[آقایان مراجع]این بود که امام را آزاد
اول درس ایشان بود و بعد پیاده کردند و به صورت"