خلاصه ماشینی:
"خالد ابن عبد الله قری را بحکومت عراق منصوب ساخت تا دور از تعصب مذهبی در این راه اقدام کند و جبله پسر ابو العلاء سالم ابن عبد العزیز سردبیر دستگاه خلافت که بزبان پارسی آشنا بود،کتابهای زیادی از پهلوی بعربی برگردانید و همین امر سبب شد که دیگران نیز بدان تأسی جسته و کتابهای علمی را از زبانهای گوناگون بزبان عربی برگرداندند.
در دستگاه حکومت حجاج ابن یوسف ثقفی،سردبیر یکنفر ایرانی زرتشتی بنام زادان فرخ بوده است و دیوانها در قلمرو حکومت این عامل بزبان پارسی و بسبک دیوانهای زمان ساسانی بوه صالح بن عبد الرحمن1که زیر دست و جانشین زاد الفرخ شد دیوان را از پارسی بعربی برگردانید.
(3)-تألیف هندو شاه بن سنجر بن عبد الله صاحبی نخجوانی که در سال 724 هجری قمری بانجام رسیده است بتصیح واهتمام دانشمند و مورخ فقید شادروان عباس اقبال-تهران در سال 1313 خورشیدی صفحهء 31 یکنفر از بزرگان ایران که با سیری بمدینه آورده شده و مسلمان گردیده بود، چون تحیر و بلا تکلیفی عمر را در تقسیم و ثبت و ضبط اموال دید،گفت یا امیر المؤمنین:«اکاسره را دفتری است که آنرا دیوان گویند و همه دخل و خرج ایشان در آنجا نوشته باشد،چنانکه یک حب از قلم فرو نرود و اسامی تمامت مرتزقه در آن دفتر مضبوط بود.
دو دانشمند دیگر ایرانی عبد الحمید فارسی و ابن مقفع در این راه کوشش- های فراوانی مصروف داشته و در نیمه آخر قرن دوم هجری صرف و نحو را بصورت دو فن جداگانه بجامعه اسلامی تقدیم داشته بزرگان علم و ادب دیگری چون محمد ابن یعقوب فیروز آبادی که تألیفاتی در لغت و تاریخ وفقه دارد و شیخ ابو الحسن معروف بصاحب قاموس(493 تا 476 هـ."