اعتبار عقل و عرفان در پرتو وحی

"اگر حقیقت یکی است و اگر راه وحی و حاملان وحی، هموارترین راه‌ها بلکه روحی در کالبد همه‌ی آنهاست، چرا عقل خود را به بیراهه سوق دهیم و چرا چشم دل را به روی شیطان‌ها و تخیلات شیطانی بگشاییم؟ شیخ اشراق در ذیل فصل مزبور می‌گوید: نخست تو را به تقوا سفارش می‌کنم. صوفی نهاد دام و سر حقه باز کرد بنیاد مکر با فلک حقه باز کرد بازی چرخ بشکندش بیضه در کلاه زیرا که عرض شعبده با اهل راز کرد ساقی بیا که شاهد رعنای صوفیان دیگر به جلوه آمد و آغاز ناز کرد فردا که پیشگاه حقیقت شود پدید شرمنده رهروی که عمل بر مجاز کرد ای کبک خوش خرام کجا می‌روی بایست غره مشو که گربه‌ی زاهد نماز کرد فلسفه زدگی و صوفی زدگی و روی آوردن به عرفان التقاطی هندی و رومی و یونانی و ایران باستانی، مذموم است، اما به کار انداختن قوه‌ی عقل و نظر و صفا بخشیدن دل و جان، در پرتو نور شرع، محمود است. غافل از این که اسلام و مخصوصا مذهب والای تشیع که تحت الشعاع مذاهب انحرافی و یا در عرض آنها قرارش دادند کلامی غنی و فلسفه‌ای عمیق و عرفانی ناب و خالص دارد و این وظیفه‌ی علمای اسلام است که با تعمق در قرآن و حدیث و به کار انداختن نیروی عقل و تدبر، به تبیین کلام و فلسفه و عرفان واقعی اسلام بپردازند."