چکیده:
شرح حال عارف وادیب قرن سیزده هجری، فهرستی ازپنجاه وشش نام خواجه، آثارمثنوی، منظوم، ومنظور ومثنورتوام وی، فهرستی ازپنجاه ودواثروی. سبک آثاراو، خاندان وبازماندگان وی. نصب نامه خاندانی و شجرهنامه طریقت وی، عقاید و اخلاق و عادات او، دوستان و مشاغل وکرامات خواجه، سال وفات او، غرفه خواجه سناءاله خراباتی درکتاب خانه گنج بخش.
خلاصه ماشینی:
"در پائین صفحه این بیت : ( الا یا ایها الساقی ادر کاسا" و ناولها که عشق آسان نمود اول ولی افتاد مشکلها ) بخط نستعلیق خوب نوشته شده و در بالا و راست و چپ تصویر پنج سطر از این غزل خوانده میشود : ( ز دست جور جهان دل خلاص گشت تمام ز سعیها که غمش کرد در حمایت ما ) -54- از زمان شاه جهان است که نقش خورشید به عمارات و بناها نیز منتقل میگردد ، البته این نقش را از قدیم ترین زمانها در بناها طرح و نقش میکرده اند و سراسر آثار باستانی آریائیها را این نقش پوشانده است و حتی در عصر اسلامی هند نیز پیش از درخشش بابریان نقش خورشید را در بناها میتوان یافت ، شاه جهان نامه در سال 1061 (1650) تهیه شد ، در نقاشی که بی چتر کرده است و ورقی ازین شاه جهان نامه بوده است دربار شاه جهان به زیباترین وجه نشان داده میشود .
درین زمینه نقاشی دیگری در دست است که از همه اینها جالبتر بنظر می رسد بخصوص که شدت و قدرت تأثیر مکتب مادر یعنی نقاشی مینیاتوری ایرانی را در مکتب های مختلف هند نشان می دهد ، این نقاشی که از مکتب جانار Janhar است و در قرن 17 اجرا شده نمایانگر محاصره قلعه چیتور است که در سال 1567 توسط اکبر صورت گرفت ، درینجا پایان وحشتناک کار که خودسوزی دسته جمعی زنان حرم راجه است مجسم گردیده و زنان را می بینیم که لخت و برهنه خود را طعمه آتش کرده اند ، درین نقش دست کم نه صحنه مختلف ازین جنگ و کشتار و محاصره نشان داده شد و ماریوبوسا کلی که آنرا در کتاب خود گراور کرده درباره اش می نویسد : اسلوب اساسی و ترکیب صحنه درین اثر هنوز ایرانی است و هنرمند با بکار بردن رنگ سرخ و رنگهای فرعی و مشابه آن به بهترین اسلوب وحشت جنگ و کشت و کشتار را مجسم ساخته است ."