چکیده:
اطلاعاتی ازنظر شکل ظاهری کتاب معرفی ـ تصاویر نقاشی و اهمیت تاریخیشان ـ مینیاتور ایران ازمیانههای دوران تیموری تا اواخر روزگار صفوی ـ نقاشیهای تاریخی اواخر عهدصفوی و دوره زندیه و قاجار ـ شرح بعضی ازتابلوهای درون کتاب ـ تاریخچهای مختصر ازمکاتب نقاشی این دوران: مکتب هرات و نقاشان آن ـ مکتب قزوین و نقاشان آن ـ مکتب اصفهان و نقاشان آن، اصفهان مرکز هنر نقاشی دراین دوره ـ پدید آمدن مکتب ایرانی سازی و بنیان گذاران آن: محمدزمان، علی قلی جبادار، محمدحسن رضوی، علیقلی آرنااوت و محمدقاسم رامین علیبن محمدزمان، ابدال بیک، محمدعلی بیک، آذروعلی اشرف این مکتب را تکامل بخشیدند، تصاویر کتاب تاریخ جهانگشای نادری نمونهای از کاملترین اثر تصویرگری به شیوه ایرانی سازی.
خلاصه ماشینی:
بین پل الهوردیخان و پل شاهی ( خواجو) نیز از آثار گدشته چیزی جز نام آنها مانند « بولوار آینه خانه» که اشارهای به قصر باشکوه آینه خانه از بناهای دوران شاه عباس دوم در ساحل جنوبی زایندهرود است و نام باغ کاران که یکی از چهار باغ مشهور دوره سلطنت لکشاه سلجوقی در اصفهان بوده است و درساحل شمالی رودخانه در محل فعلی خیابان کمال اسماعیل و خیبان فردوسی تا چهار باغ صدر و محله خواجو کشیده میشده است باقی نمانده اما تا چند قرن بعد از احداث این باغ وسیع نام آن زبانزد مردم ایران بوده است چنانکه صدر الدین عبد الدین خجندی از دانشمندان قرن ششم اصثفهان درباره آن گوید: هر یک از باغهای صدبیشه گم شده در میانش اندیشه هر که اکنون به باغ کاران است گونگه دار جا که کار آنست استاد سعد الدین سعی هر وی که از فضلای دوران خود بوده و در سال 724 هجری در وصف اصفهان قصیدهای با مطلع: « نسخه فردوس اعلی اصفهانست» دارد و در قصیده مزبور از باغ کاران چنین یاد کرده است: هر که را بینی همه لطف است و احان و کرم هر کجا باشی همه آب است و باغ و بوستان آب حیوان است گوئی پیش بستان ارم زنده رود او که دارد باغ کاران بر کاران حسین بن محمد بن ابی الرضاء آوی مترجم محاسن اصفهان نیز در وصف باغ کاران چنین سروده است: مرا هوای تماشای باغ کاران است که پیش اهل خرد خوشترین کار آنست برای جرعه آب حیاتش اسکندر چه سالهاست که سر گشته و پریشانست به زیر سایه طویی وش صنوبر او میان صحن چمن وابگاه رضوانست نهاد قصر فلک پیکرش میانه آن نشستگاه مه و آفتاتب رخشاست این باغ تا قرن هشتم هجری نیز همچنان شهرت داشته است چنانکه خواجه حافظ شیرازی نیز دریکی از غزلیات خود از زنده رود و باغ کاران اصفهان چنین یاد می کند: گر چه رود است در چشمم مدام زنده رود و باغ کاران یاد باد / / / قلعه قدیمی قورطان ( قورطون= گورتون) از دوره دیالمه درساحل شمالی زایندهرود منظره مادی نیاصرم در کنار باغ صائب منظره آتشگاه اصفهان، یکی از قدیمیترین آتشگاههای موجود در ایران که از فراز آن منظره شهر تاریخی اصفهان و بستر زایندهرود نمایان است.