چکیده:
به همت وزارت فرهنگ و آموزش عالی و دانشگاه ترییت
معلم سیزوار در روزهای دوم تا چهارم اردیبهشت ماه ۷۲
کنگره بزرگداشت دویستمین سالتولد حکیم و عارف نامدار و
صاحب اسرار حاج ملا هادی سبزواری (قدس سره القدوسی)
در زادگاه وی شهرستان سبزوار برگزار شد. حدود ۱۳۰ مقاله به
کنگره ارسال شده بود که از این مجموع» حدود بیست و چند
مقاله نوسط کمیته علمی برای ارائه برگزیده شد. مقاله
«حدوث اسمی» از جمله مقالات برگزیده این کنگره بودکه
آاینگ در ساحت دید و نظر اهل دانش قرار میگیرد.
خلاصه ماشینی:
"حدوث اسمی حکمابرای حدوث اقسامی ذکر کردهاند ازجمله: «حدوث زمانی»، «حدوث ذاتی»،«حدوثبالحق»،«حدوث دهری» ـ که از ابتکارات حکلیم الهی و سید الافاضل میرداماد (ره) محسوب میشودـ و«حدوثطبیعی»ـ کهازمصطلحات صدرالمتألهین(ره) است و در مورد جواهر عالم ماده و اجسام بکار میرود ـ واما مرحوم حکیم سبزواری (ره) با استمداد از مبانی عرفانی، مصطلح جدیدی بنام «حدوث اسمی» ابتکار کرده است و خود در منظومه حکمت در این باره چنین میفرماید: والحادثالاسمیالذیمصطلحیانرسماسمجاحدیث منمحی تبـاین الوصفـی لا الـعزلی اثــر مـمن لعـقل کأبیـنا للبـشر فـالحـق قـد کان و لاکون لشیءکما سیـطوی الکـل بالقاهر طی فذی الحدوثات التی مرت جمع لماسوی ذیالامر والخلق تقع (4) عارف متأله آخوند هیدجی (ره) در ذیل این عبارات توضیحی داده است که ترجمه فارسی آن بدین قرار است: «یعنی همه اسماء و صفات و یا بتعبیر دیگر همه مفاهیم و ماهیاتی که از حدود وجود حقیقی و منبسط انتزاع میشوند، مسبوق به عدم در مرتبه احدیت و هویت مطلقه هستند.
(9) برای توضیح و تبیین مراد از «حدوث اسمی» و مقایسه آن با معنای حدوث دهری حکیم محقق میرداماد (ره) و حدوث طبعی (ذاتی) و حدوث طبیعی صدرالمتألهین (ره)، بجاست ابتدا ترجمه آنچه را علامه مفلق حاج شیخ محمد تقی آملی (ره) در «دررالفوائد» آورده است به محضر خوانندگان فرزانه عرضه کنیم: «حاصل مرام و مقصود حکیم سبزواری این است که همه عالم بمعنای مفاهیم و ماهیاتی که از آنها به اسماء و صفات تعبیر میشود و از حدود وجود منبسط انتزاع میشوند، کلا مسبوق به عدم در مرتبه احدیت است."