چکیده:
پس از رحلت پیامبر،عواملی همچون اختلاف نقل شفاهی قرآن،اختلاف لهجهها، اختلاف مصاحف،تجرید مصاحف از قوائد املایی-قرایی و اموری دیگر سبب پیدایش اختلاف قراءات قرآن شد.اختلاف قرائت و اندیشهء درستی و نادرستی قرائتهای مختلف و معیارهای مربوط به آن نیز به نوبه خود انگیزهء پیدایش علم قرائت شد.قاریان در سرزمینهای مختلف جهان اسلام با بهرهگیری از علوم نحو،حدیث،فقه و تفسیر به اجتهاد قرائتهای مختلفی از قرآن ابداع کردند؛تا در نهایت در قرن چهارم هجری ابن مجاهد قاری بغداد،با استفاده از منصب شیخ القرایی و نفوذ سیاسی،توانست هفت قرائت از پنج سرزمین مهم را رسمیت بخشد و قرائتهای دیگر را غیر جایز و شاذ اعلام کند.افزون بر نفوذ سیاسی، شخصیت علمی و زیرکی و فراست ابن مجاهد در بهرهگیری از شرایط ویژهء قرن چهارم و نیز موقعیت فرهنگی شهر بغداد و سابقه قرایی شهر کوفه از مؤلفههای مؤثر در رسمیت یافتن قرائتهای هفتگانه بود.
خلاصه ماشینی:
"قرائتهای مختلفی از قرآن ابداع کردند؛تا در نهایت در قرن چهارم هجری ابن مجاهد قاری
در کتابی ده نوع قرائت را جمعآوری کرد(ابن جزری[بیتا]:43).
بالا گرفته است و باید از اجتهاد قاریان در اختیار قرائت جدید جلوگیری کرد قرائت
(خطیب بغدادی 9431:ج 5،541)مهمترین استاد ابن مجاهد در قرائت ابو الزعراء
ابن مجاهد شیخ القرای بغداد بوده است.
نظریه قرائتهای هفتگانه مؤثر افتاد شخصیت اجتماعی و نفوذ سیاسی ابن مجاهد بود.
ابن شنبوذ از این که برای فراگیری علم قرائت به بلاد
بیش از ابن مجاهد استادان این علم را درک کرده است.
مجاهد را عاقلتر از وی دانستهاند و نیز ابن جزری به نقل از ابوالفرج المعافی،شاگرد ابن شنبوذ،قدرت حافظه و احاطهء وی به علوم مختلف را ستوده است(ابن جزری[بیتا]:ج
افواج القراء این واقعه را معلول سعایت ابن مجاهد دانسته است(یاقوت حموی
با وی دلیلی نداشته است و شاید تنها انگیزههای جاهطلبانه ابن مجاهد سبب شده بود
به این ترتیب در خلال اوضاع تاریخی به سه مورد مهم از نفوذ سیاسی ابن مجاهد
به احتمال این حدیث مورد نظر و توجه ابن مجاهد بوده است ولی از آن در کتاب
ایجاد کرده بود که ابن مجاهد به همهء این موارد عنایت داشته است.
پیشتر بیان شد که برخی قاریان بغداد معیارهای ابن مجاهد در قرائت را نپذیرفتند و
بجز این موارد انتقادهای دیگری نیز به گزینش ابن مجاهد صورت گرفت.
ابن غلبون،یعقوب را در کنار قاریان هفتگانه به عنوان قاری هشتم جای داد و کتابی به نام التذکره درباره قراءات هشتگانه تألیف کرد."