چکیده:
واژهء نجات از واژگان امید بخش قرآنی و یکی از مظاهر رحمت و لطف الهی است که حق تعالی برای فراهمسازی بستری مناسب جهت رهایی از ظلمت،رسیدن به نقطهای امن و مطمئن،یا ایجاد فرصتی دوباره برای هدایت و تمهیدی در جهت ایصال به کمال،شامل حال انسان میکند.اما انسان به فراخور اعتقادات فردی و وابستگیها و دلبستگیهای خویش،گاه این نعمت را پاس میدارد و گاه فرجام ناسپاسی و اعراض را بر خویشتن رقم میزند.
در قرآن کریم برای واژه«نجات»سه وجه آمده است:1.نجوی و سخن در گوشی؛ 2.پرتاب به مکان مرتفع؛3.رهایی و خلاص.در این جستار ضمن اشاره به وجوه پیشگفته، ویژگیها و شرایط وجه سوم در قرآن کریم بررسی و همچنین به تحلیل عوامل و موانع نجات و موضعگیری نجاتیافتگان پس از رهایی پرداخته شده است.
در قرآن از این حقیقت پرده برداشته میشود که تمامی انسانها منجی حقیقی را فقط خدای یگانه میدانند و این امر زمانی رخ مینماید که در مهلکهای عظیم فرو افتند،از همهء اسباب قطع امید کنند و با بازگشت به فطرت خداجوی خود،به سبیل نجات رهنمون شوند. افزون بر این،سقوط دوبارهء فرد نجاتیافته نیز ممکن است.به عبارتی دیگر،«نجات»واژهای متفاوت از«فلاح»است و حوزهای متفاوت از آن را شامل میشود.
خلاصه ماشینی:
"آیات قرآنی ناظر بر این واقعیت است که آدمی همواره در بحرانهای زندگی در پی
عمدتا در دو حوزهء دنیا و آخرت قابل تفکیک است:نجات یا رهایی دنیوی
مهلکههای دنیوی است از قبیل:الف)نجات از بحر(و اذا مسکم الضر فی البحر ضل من تدعون الا ایاه فلما نجاکم الی البر أعرضتم...
مهلکه دور شده و رهایی و نجات مشمول حال ایشان گشته است.
نجات در این حوزه به دو شکل ترسیم شده است:@نجات و رهایی از بطن جهنم
افزون بر پیامبران و پیروان صدیق ایشان،قرآن از نجات انسانهایی سخن رانده است که گاه در اوج بیایمانی و زمانی در قلهء ایمان به خدای واحد هستند.
نجات بنیاسرائیل از فرعون و فرعونیان تحت سه عنوان مطرح شده است:نجات از عذاب مهین(و لقد نجینا بنی اسرائیل من العذاب المهین،من فرعون انه کان عالیا من المسرفین)
چنان که پیش از این نیز گفتیم گاه نجات در دنیا مقدمهای است برای نجات اخروی و
این واقعیت است که چنین ایمانی سبب رهایی فرعون از عذاب حقیقی نشد گرچه به
به دعا بر میدارد و پاسخ خلوص در درخواست از خداوند رحمان را قطعا دریافت خواهد کرد که این همان قانون تابش و بازتاب است.
نجات در پی این درخواست قطعی است که(ان الله لا یخلف المیعاد)ولی نجات
اما سیاق آیات قرآنی حاکی از دو نوع جهتگیری بعد از نجات است.
به فرمایش قرآن کریم دأب به آدمی کفران پیشگی است که البته به این معنا نیست که مجوزی به انسان داده شود تا همواره این گونه عمل کند چرا که قرآن پیوسته آدمی را"