چکیده:
روان شناسان اجتماعی مانند آیزن و روزنبرگ ابعاد شناختی، عاطفی، عملی را زیربنای رفتار افراد می دانند. در مقاله ای که پیش رو دارید، این ویژگی ها و تاثیر آنها بر رفتار مدیران مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. در این مسیر، فرضیه هایی در سه بعد طرح گردیده و برای آزمون فرضیه ها و نیل به هدف تحقیق، از پرسش نامه خود ساخته و با اعتبار 94 درصد استفاده شده است. روش تحقیق مورد استفاده توصیفی - پیمایشی است و جامعه آماری، کلیه دبیران دبیرستان های شهر اصفهان و تعداد کل آنها به هنگام این بررسی، 2476 نفربوده است. نمونه گیری با روش تصادفی خوشه ای چند مرحله ای، از بین نواحی و سپس از بین مدارس به عمل آمده و پس از نمونه گیری تصادفی، تعداد 220 پرسش نامه توزعی گردیده است.
بررسی نتایج حاصل از هشت سوال اساسی تحقیق، در سه بعد مورد نظر مورد نشان داد که به نظر دبیران، در بعد شناختی (اعتقادات) تاکید مدیران بر اهداف نظام آموزشی و پیشرفت تحصیلی کلیه دانش آموزان، در بعد عاطفی، توانایی آنها در برقراری روابط انسانی مطلوب و استقبال از تغییر و نوآوری، در بعد عملی استفاده از تصمیم گیری مشارکتی با برقراری نظام کنترل و ارزش یابی مستمر و باخوردی، توجه به رشد و توسعه کارکنان و سازمان دهی صحیح منابع در اثر بخشی مدیران تاثیر داشته است. بررسی نظریات دبیران در مورد تاثیر عوامل فوق نیز نشان داد که آنان بر تاثیر عامل استفاده از نظام کنترل و ارزش یابی مستمر و بازخوردی، با میانگین رتبه 5/24 بیش تر از عوامل دیگر تاکید کرده اند. در مورد تاثیر عامل تاکید بر پیشرفت تحصیلی کلیه دانش آموزان با میانگین رتبه 3/85 کم تر از عوامل دیگر تاکید داشته اند اما در بررسی نظریات دبیران در مورد تاکید آنها بر تاثیر ابعاد سه گانه شناختی، عاطفی، عملکردی بر اثربخشی مدیران، تفاوت معناداری بی نـاثیر این ابعاد مشاهده نشد. در مقایسه نظریات دبیران مرد و زن در مورد هر یک از عوامل هشت گانه یاد شده، تفاوت معناداری بین نظریات آنها دیده نشد.
این مقاله را سرکار خانم اعظم السادات پزشک با راهنمایی آقای دکتر قربانعلی سلیمی عضو هیات علمی دانشگاه اصفهان نوشته و در اختیار فصلنامه قرار داده است که به این وسیله از آنان قدردانی می شود.
خلاصه ماشینی:
بررسی نتایج حاصل از هشت سؤال اساسی تحقیق،در سه بعد مورد نظر مورد نشان داد که به نظر دبیران،در بعد شناختی(اعتقادات) تأکید مدیران بر اهداف نظام آموزشی و پیشرفت تحصیلی کلیهء دانشآموزان،در بعد عاطفی،توانایی آنها در برقراری روابط انسانی مطلوب و استقبال از تغییر و نوآوری،در بعد عملی استفاده از تصمیمگیری مشارکتی با برقراری نظام کنترل و ارزشیابی مستمر و بازخوردی،توجه به رشد و توسعهء کارکنان و سازماندهی صحیح منابع در اثربخشی مدیران تأثیر داشته است.
سؤالات پژوهش در مسیر تحقق بخشیدن به هدف تحقیق و شناسایی ویژگیهای شناختی،عاطفی و عملی مدیران اثربخش در مقطع متوسطه،سؤالات زیر تنظیم و مورد بررسی قرار گرفتهاند: 1-از نظر شناختی/الف-آیا بر اهداف نظام آموزشی و تحقیق آنها تأکید دارند؟ ب-آیا بر پیشرفت تحصیلی کلیهء دانشآموزان تأکید دارند؟ 2-از نظر عاطفی/الف-آیا در برقراری روابط انسانی مطلوب در مدرسه میکوشند؟ ب-آیا از تغییر و نوآوری استقبال میکنند؟ 3-از نظر عملی/الف-آیا بر تصممیمگیری مشارکتی تأکید دارند؟ ب-آیا از نظام کنترل و ارزشیابی مستمر و بازخوردی استفاده میکنند؟ پ-آیا زمینهء رشد و توسعهء کارکنان را فراهم میکنند؟ ت-آیا در سازماندهی فعالیتها از کلیهء منابع سازمانی،استفادهء بهینه میکنند؟ پس از بررسی سؤالات اصلی تحقیق،بین نظریات دبیران زن و مرد،نظریات دبیران با میزان تحصیلات متفاوت،نظریات دبیران با میزان سابقهء خدمت متفاوت،نظریات دبیران نواحی مختلف،در قالب سؤالهای فرعی پژوهش،مقایسه صورت گرفته است.
بحث و نتیجهگیری نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که از نظر دبیران در بعد شناختی،تأکید مدیران بر اهداف و تحقق آنها و تأکید بر پیشرفت تحصیلی کلیهء دانشآموزان،در بعد عاطفی، برقراری روابط انسانی مطلوب و پذیرش تغییر و نوآوری،در بعد عملکردی،استفاده از تصمیمگیری مشارکتی،استفاده از نظام کنترل و ارزشیابی مستمر و بازخوردی،توجه به رشد و توسعهء کارکنان و سازمان دهی صحیح منابع و بهرهگیری بهینه از آنها،از عوامل مؤثر بر اثربخشی مدیران هستند.