چکیده:
در بازار کار، تبعیضهایی برای زنان و مردان وجود دارد که علت آن را
تفاوتهای جنسیتی میدانند. هدف این مقاله بررسی اشتغال زنان از
دیدگاه روانشناسی است. بدین روی، ابتدا تفاوتهای روانشناختی بین
زنان و مردان و نقش این تفاوتها در محیط کار و سپس شرایط مطلوب
اشتغال زنان در چند کشور مسلمان مورد مقایسه قرار گرفته است. نتایج
نشان داده است بین مردان و زنان بجز تفاوتهای جزئی زیستی و
روانی، از نظر استعداد و توانایی، هیچگونه تفاوتی وجود ندارد و ریشه
بسیاری از تفاوتهایی که به زنان و مردان نسبت داده میشود ناشی از
قالبهای جنسیتی است. همچنین در نظر گرفتن شرایط و ویژگیهای
خاص زنان در محیط شغلی، کارایی آنها را بالاتر میبرد. شرط مطلوب
برای اشتغال زنان کاهش تبعیضهای جنسیتی و رفع موانع قانونی و
اجتماعی است و همین موجب افزایش رضایت شغلی آنان میشود. در
این زمینه، کشور ایران نیاز به برنامهریزی جنسیتی در همه زمینههای
بازار کار دارد.
خلاصه ماشینی:
(سفیری، 1381، ص 45) بعضی از این مشکلات زنان شاغل، بخصوص آنچه در کشورهای در حال توسعه با آن مواجهند عبارت است از: پایین بودن حقوق در مقایسه با کار، ناعادلانه بودن توزیع پاداشها، جلوگیری از دخالت زنان در تصمیمگیریهای کلیدی، سختگیری مقررات اداری در مورد زنان، عدم احساس مسئولیت در قبال مشکلات خاص زنان، واگذاری کارهای ساده و بیاهمیت به زنان، عدم ارزیابی صحیح از تواناییهای زنان، عدم حمایت زنان از یکدیگر و عدم رضایت مدیران از این موضوع، به خطر افتادن سلامت روحی ـ روانی زنان، طولانی بودن ساعات کار، لذت نبردن از کارهای اداری، خستگی ناشی از دوری خانه، ممانعت اعضای خانواده از ادامه شغل، چگونگی ترکیب نقشهای کاری و خانوادگی با یکدیگر، و موانع استخدام و کاریابی زنان در بخشهای دولتی به خاطر شرایط خاص زنان.
خطر تأکید زیاد بر تفاوتهای جنسیتی این است که ما به تدریج، فکر خواهیم کرد مردان و زنان از نظر شخصیتی، زیاد با هم تفاوت دارند ـ اگرچه تفاوت هایی وجود دارد ـ اما آنچه در بین مردم به عنوان تفاوتهای روانشناختی مطرح است، در واقع مربوط به قالبهای جنسیتی است.
(برک، 1384، ص 138) قالبهای جنسیتی و تأثیرات آن از منظر روانشناسان، تفاوت افراد تحت تأثیر تعامل وراثت و محیط است، اما از نظر بیشتر جامعهشناسان، تفاوتهایی که در زنان و مردان وجود دارد صرفا به خاطر عوامل اجتماعی است.
نقش ویژگیهای زنان در اشتغال در نظر گرفتن برخی از ویژگیها و تواناییها و شرایط خاص زنان، میتواند در انتخاب شغل و محیط کار، ساعات کار، احساس کارایی و رضایت شغلی تأثیر مثبت داشته باشد، در حالی که برعکس، در نظر نگرفتن این ویژگیها، بر عملکرد شغلی زنان تأثیر منفی دارد.