چکیده:
حدیث دوات و قلم و ماجرای روز پنجشنبه، از فرازهای مهم تاریخ زندگی پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآله
و از دلایل امامت و ولایت امام علی بن ابیطالب علیهالسلام است. رسول خدا صلیاللهعلیهوآله در آن روز،
تصمیم داشت آنچه را که در طی حدود بیست سال در مورد امامت و خلافت علی علیهالسلام و
فرزندان ایشان به صورت شفاهی بیان داشته بود، به صورت سندی مکتوب درآورد تا
تضمینکننده هدایت و وحدت امت اسلامی پس از ایشان باشد.
اما مخالفان امامت علی علیهالسلام که به هدف پیامبر صلیاللهعلیهوآله پی برده بودند، با توهین به ساحت
مقدس پیامبر صلیاللهعلیهوآله و برهم زدن آن جلسه، از نوشتن نامه آن حضرت جلوگیری کردند.
خلاصه ماشینی:
"(بخاری، 1414 ق، کتاب العلم، باب 39؛ کتاب المرضی، باب 17؛ کتاب الجهاد، باب 172؛ کتاب الجزیه، باب 6؛ کتاب المغازی، باب 78؛ کتاب الاعتصام بالکتاب و السنة، باب 26؛ مسلم، 1398 ق، باب 5) افزون بر آن دو، جمع کثیر دیگری از دانشمندان بزرگ اهل سنت در تفسیر، تاریخ، حدیث، سیره و لغت، حدیث مورد نظر را با سند صحیح در آثار خود ثبت کردهاند؛ از جمله: احمد بن حنبل، محمد بن سعد، بیهقی، طبرانی، ابویعلی موصلی، ابن حبان، هیثمی، بلاذری، ابن جریر طبری، ابن کثیر، ابو نعیم، ابن جوزی، ابن ابی الحدید، شمسالدین ذهبی، نووی، ابن حجر عسقلانی، قسطلانی، احمد عینی، ابن اثیر، ابن منظور و قاضی عیاض.
شبهه «چطور میتوان باور کرد که پیامبر در بستر بیماری باشد و گروهی از بزرگان صحابه به عیادتش آمده باشند، در این هنگام رسول الله به آنان که همه مخلص و دلباخته ایشان بودند امر میفرماید قلم و کاغذ بیاورند تا برای آنها چیزی بنویسد تا گمراه نشوند، ولی عمر یا فرد دیگری با درخواست پیامبر مخالفت مینمایند و میگویند لازم نیست بنویسند؟» (خطیب، 1383، ص 154) «مرا نزدیک به یقین است که این حدیث نادرست است، که مسلمین را نمیرسد که از فرمان پیغمبر سرپیچی کنند!» (طه حسین، بیتا، ص 132 و 133) پاسخ پیشتر دانستیم که صحت حدیث دوات و قلم، مورد اتفاق امت اسلامی است، و تنها دو حافظ برجسته اهل سنت، یعنی محمد بن اسماعیل بخاری، و مسلم بن حجاج قشیری نیشابوری، حدیث یاد شده را با 10 سند صحیح نقل کردهاند."