خلاصه ماشینی:
"محمد پروین گنابادی دائرة المعارفنویسی در اسلام و تهانوی پدید آمدن اسلام موجب جنبش علمی و ادبی عظیمی در سرتاسر کشورهای پهناور اسلامی گردید از اینرو که تشویق مردم به کسب دانش از شعارهای مسلمانان بشمار میرفت و چون کتاب آسمانی آنان به زبان عرب بود دانشمندان ناگزیر گشتند که در دانشهای مربوط به آن زبان همچون:لغت و صرف و نحو اشتقاق و معانی و بیان و بدیع و عروض و قافیه و قرض الشعر و دیگر فنون ادبی به ابداع و تحقیق پردازند و بموازات آن به دانشهای دینی مانند: تجوید و رجال و حدیث و فقه و اصول و تفسیر و کلام و جز اینها در نگرند و در عصر مأمون که دانشها و فلسفهء یونان به تازی ترجمه شد و با دانشهای ایرانیان و هندیان و دیگر اقوام مورد تحقیق قرار گرفت، دیری نگذشت که دانشمندانی در فلسفه و طب و هیئت و احکام نجوم و ریاضیات و طبیعیات و بویژه فلسفه ماوراء طبیعت و خلاصه همهء دانشهای متداول در آن روزگار پدید آمدند و معارف یا فرهنگ جامع و وسیع اسلامی را بنیان نهادند.
باری تهانوی در چنین عصری بسر برده و چنانکه از گفتهء خود وی در مقدمهء کتاب کشاف بدست میآید،وی در خاندان دانش و ادب پرورش یافته،علوم عربی و شرعی را نزد پدر خویش فراگرفته و علوم عقلی و طبیعی را از کتابهای مختصری که در نزد وی موجود بوده از راه مطالعه کسب کرده و در اثنای مطالعه مصطلحات را اتباس کرده که نتیجهء آن تدوین کتاب کشاف اصطلاحات الفنون است تألیفی که مشتمل است بر اصطلاحات علوم عربی مانند:صرف و نحو و معانی و بیان و بدیع و دیگر دانشهای زبان و اصطلاحات علوم شرعی همچون:کلام و اصول فقه و نیز بگفتهء خود مؤلف:مصطلحات علوم حقیقی چون منطق و حکمت و علم عدد و هندسه و طب."