چکیده:
بحث درباره اوصاف عبادالرحمان بود. در شماره گذشته بیان کردیم که انبیا به عنوان
مصداق بارز «عبادالرحمان»، اهتمام خاصی به مسئله خانواده و فرزندان خود داشتهاند.
در این زمینه، از باب نمونه به آیاتی در مورد حضرت ابراهیم علیهالسلام و
درخواستهای آن حضرت در مورد فرزندان و ذریه خود اشاره کردیم. در این جلسه، در شرح
آخرین وصف عبادالرحمان آمده است: عبادالرحمان از خدای متعال میخواهند که امام
متقین باشند. به راستی امام متقین به چه معناست؟ این بحث پیرامون این دعای مؤمنان و
بندگان خداست؛ شرایط امامت چیست، امامت از منظر قرآن به چه معناست، چگونه مؤمنان
میتوانند رهبر و پیشوای دیگران باشند.
خدای متعال در این آیات در پی الگوسازی است؛ هم به جنبههای مثبت و اموری که
عبادالرحمان بدان آراستهاند و هم به جنبههای منفی و اموری که از آن پیراستهاند
اشاره میکنند. این مقال به این موضوع میپردازد.
خلاصه ماشینی:
"کسی که خودش راه را بلد نیست، چگونه میتواند پیشاپیش مردم حرکت کند تا دیگران به دنبال او بیایند؟ آیهای در قرآن این مطلب را به خوبی تبیین نموده است: «أفمن یهدی إلی الحق أحق أن یتبع أمن لا یهدی إلا أن یهدی فما لکم کیف تحکمون»(یونس: 35)؛ پس آیا کسی که به سوی حق رهبری میکند سزاوارتر است مورد پیروی قرار گیرد یا کسی که راه را نمییابد مگر آنکه هدایت شود؟ شما را چه شده، چگونه داوری میکنید؟ در این آیه میفرماید: آیا کسی که میتواند دیگران را به حق و حقیقت راهنمایی کند سزاوارتر است که پیشوای مردم باشد و مورد تبعیت قرار گیرد، یا کسی که خودش راه را نمیداند و دیگران باید او را راهنمایی کنند تا راه را پیدا کند؟ بدیهی است که راهنما باید کسی باشد که راه را میشناسد و با خصوصیات آن آشنا است و به اصطلاح، از چم و خمها و پستی و بلندیهای آن آگاه است.
توضیح اینکه، یکی از گامهای بلندی که در مسیر تکامل باید برداشت و این آیه «واجعلنا للمتقین إماما» به خصوص آن را به ما الهام میدهد، این است که انسان نباید فقط به فکر خودش باشد و رسیدن به سعادت و قرب الهی را تنها برای خود آرزو داشته باشد، بلکه باید آن را برای دیگران نیز بخواهد.
عبادالرحمان نیز پس از آنکه برای خودشان دعا کردند و از خداوند خواستند که به عالیترین کمالات برسند، همسران و فرزندان خویش را نیز مدنظر دارند و برای آنان نیز از خداوند تقاضای خیر و سعادت میکنند: «ربنا هب لنا من أزواجنا و ذریاتنا قرة أعین» اما به این مقدار اکتفا نمیکنند و اهتمام و حساسیت خود را نسبت به همه کسانی که اهل تقوا هستند نیز نشان میدهند و خواهان آن میشوند که آنها را در نیل به کمالات و قرب بیشتر راهبری نمایند: «واجعلنا للمتقین إماما."