چکیده:
بخش قابل توجهی از میراث حدیثی ما را روایات مناقب و فضایل تشکیل می دهند. در این دسته روایات، از برتری و یکه تازی یک فرد یا گروه بر دیگر افراد یا گروه ها در یک یا چند زمینه سخن به میان آمده است. عقل سلیم و فطرت پاک انسانی همواره به برتری و تقدم افضل بر مفضول حکم رانده است. از این رو، تکاپو بر سر طرح فضایل و مناقب از دهه های آغازین اسلام، در گفت و شنودها به چشم می خورد. از آنجا که موضوع فضایل و مناقب بستر مناسبی برای پیدایش جعل و وضع بوده، این پدیده ناگوار بخشی از میراث حدیثی این حوزه راه آلوده ساخته است. نگارندگان و مولفان بسیاری در تاریخ اسلامی، در زمینه مناقب و فضایل اهل بیت (ع) و مثالب دشمنان آنها قلم زده اند. در نتیجه، در عرصه مناقب نگاری نیز، همچون دیگر عرصه ها، با تنوع و تعدد گونه های تالیف روبه رو هستیم. در بحث مناقب و فضایل، جنبه های گوناگون مناقب فردی (ذاتی یا اکتسابی)، گروهی، قبیلگی، ملیتی و ... مطرح شده است. در این پژوهش به بحث و گفتگو درباره موضوعات فوق خواهیم پرداخت.
خلاصه ماشینی:
"از رویارویی و برخورد شدید دستگاه خلافت با محبان اهل بیت علیهم السلام و ناقلان فضایل آنها میتوان به تبعید ابو ذر غفاری صحابۀگرانمایۀ پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم شکنجۀ عمار یاسر و به شهادت رساندن حجر بن عدی و یارانش در مرج عذرا به دستور معاویه و بهشهادت رساندن کمیل بن زیاد،میثم تمار،رشید هجری و قنبر به دست حجاج،استاندار عراق از سوی عبد الملک،و تهدیدبرخی دیگر از صحابه در زمینۀ نقل حدیث اشاره نمود:(تاریخ یعقوبی،ج 2،ص 230 و 231؛تاریخ الأمم و الملوک(تاریخالطبری)،ج 4،ص 187-202).
&%04553FHOG045G% در مجموعه روایات مناقب و فضایل اهل بیت علیهم السلام در زمینۀ شباهت با پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم از موضوعات زیریاد شده است: 4.
نتیجه از آنچه بدان اشاره شد،میتوان دریافت که مناقب و فضایل اهل بیت علیهم السلام نخستین بار در دورانرسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم با هدف معرفی برترین الگوهای اخلاقی و رفتاری در همۀ زمینهها صورت گرفتهاست.
بار دیگر و در برهۀ دیگری از تاریخ اسلام،منفعتطلبی و دستیابی به اهداف سیاسی،گروهی دیگر را بر آن داشت تا از بالندگی نهالی که رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم در دوران حیات خود آن را به بارنشانده بود و خود همواره و همهجا در حفظ آن کوشیده بود،جلوگیری کنند،پندها و سفارشهایپیامبر دربارۀ اهل بیت علیهم السلام و مناقب و فضایل آنان را به فراموشی سپرده،برای دستیابی به اهدافدنیوی خود شمشیر مبارزه با آنان را آخته سازند."