چکیده:
«رنگ»به عنوان برجستهترین و نمودارترین عنصر در حوزه محسوسات از دیرباز تاکنون مورد توجه انسان بوده و همواره روح و روان آدمی را مسحور قدرت نافذ خویش نموده است.رنگ، مایه آرایش جهان آفرینش و نمایانگر قدرت نقاش زبردست هستی است.امروزه-به عقیده بسیاری از بزرگان ادب و هنر جهان-رنگ،مهمترین عنصر در بروز خلاقیتهای هنری است .از آنجا که شعر،گزینش واژهها یا به تعبیر دقیقتر،نقاشی با واژههاست،بیگمان انتخاب رنگها در عرصه هنرمندی شاعر نمیتواند بیتأثیر باشد و انتخاب آگاهانه یا ناآگاهانه هر رنگ از سوی شاعر،بیانگر دیدگاه وی نسبت به هستی و پدیدههای آن محسوب میگردد.دقت نظر در میزان بسامد واژگان رنگین در آثار هر شاعر میتواند ما را به بسیاری از ویژگیهای اخلاقی و رفتاری شاعر و همچنین لایههای زیرین جهانبینی وی رهنمون سازد.در این مقاله کوشیدهایم با توجه به بسامد واژگانی رنگها از راهی علمیتر به پارهای از ویژگیهای رفتاری-اخلاقی سهراب سپهری دست یابیم.
خلاصه ماشینی:
"ملامت و دلگرفتگی در هوای ابری و تیره زمستانی و احساس شادی و نشاط در هوای آفتابی و آبی آسمان،همه و همه ناشی از تأثیرات عمیق رنگها در وجود ماست که گاه این تأثرات به حدی است که پارهای از فعالیتهای آدمی را تحت سیطره خویش در میآورد؛مثلا بررسی رفتارها و هنجارهای اجتماعی در آلمان نشان میدهد این کشور که فقط شش سال درگیر جنگ جهانی دوم بوده است به بیست سال وقت نیاز دارد تا مردمش رنگ مردگی را کاملا دور بریزند و رنگهای گرم و زنده را برای رسیدن به زیبایی و رونق زندگی پرنشاط بر گزینند.
10اگر به عناوین شعری سپهری در دو اثر اولیه او نظری بیفکنیم بخوبی این مدعا ثابت میشود؛عناوینی چون سراب،غمی غمناک،خراب،دلسرد،در قیر شب،دود میخیزد،دره خاموشی،مرگ رنگ، و هم در کتاب اول(مرگ رنگ)و همچنین عناوینی چون خواب تلخ،فانوس خیس،جهنم سرگردان،یاد بود،مرز گمشده،لحظه گمشده و بیپاسخ در کتاب«زندگی خوابها،همه و همه بیانگر اوضاع نابسامان روحی و روانی سهراب است.
نتیجهگیری سپهری در دورهای از زندگی شخصی خویش،یعنی از زمانی که در تهران تحصیل میکرد و در اجتماع حضور فعال داشت تا زمانی که خود را از کارهای حزبی و اجتماع پر آلام و مکتب رمانتیسیسم رها نکرده بود،همواره مضطرب و نگران بود و به دنبال آرامش و رهایی از کشمکشهای روحی و روانی خویش میگشت که کاربرد و انتخاب رنگهای تیره در آثار اولیه او حکایتگر این نکته است؛چرا که به اعتقاد روانشناسان،انتخاب رنگ سیاه بیانگر نفی خود و اعتراض به سرنوشت خویش است."