خلاصه ماشینی:
ملت ایران بخوبی میدانند که کتاب بهترین مونس زندگی است کتاب هیچوقت بانسان دروغ نمیگوید حتی حافظ آسمانی هر زمان میخواسته از حریفان دغا در امان و برکنار باشد و با حقیقت آمیزشی یابد بدامن کتاب پناه میبرده است کتاب بهترین دوست و صمیمیترین مونس ماست کتابدانی و کتابخوانی رمز تمدن و معارف ملل جهان است امروز اگر بخواهند ملتی را از لحاظ دانش معرفی کنند مصرف کاغذ بهترین معیار است هرگاه در کشوری کاغذ زیاد مصرف شود معلوم میشود کتابخوان و روزنامه خوان در آنجا زیاد است و این مطلب بسیار مهم و معرف درجات علمی افراد بشمار است و اینک بر فرهنگ کشور است که سنت کتابخوانی را رواج دهد و بکوشد همه با کتاب الفت یابند؛متأسفانه در قرن 13 بر اثر اهمالی که متصدیان امر در کار تربیت افراد داشتند تمدن اسلامی و ایرانی که قوس صعودی میپیمودند متوقف گردید و کمکم روبتنزل نهاد در مقابل رکود و هبوط ما اروپائیان تمدن را سیر کمالی میدادند و بعضی از ملل شرق آماده تقلید میگردیدند اتفاقا کشور ما نیز بموقع خود براثر کاردانی یکی دو تن وزیر بزرگوار بدین اقتباس رو کرد و در 1272 هجری دار الفنون ایران تأسیس شد همه میدانند که مادر تقلید تمدن با ژاپنیها همعنان بودهایم حتی هنگامیکه هنوز خیابانهای اسلامبول با چراغ نفتی روشن میشد در تبریز کارخانه برق دایر بود ولی بر اثر حوادثی که مجال بحث نیست قدرت روحی واقعی ایرانی بکار نیفتاد و از نیروی فکری ملت ما استفادهای سرشار نشد و ناگزیر از این مبحث دردناک میگذریم و بتاریخچه فرهنگ نوین و کتاب و چاپ که مظهر نگارش است میپردازیم.