چکیده:
برای مجتمع پتروشیمی تبریز از طریق شاخص نسبت هزینه واحد1محاسبه شدهاند این محاسبات نشان میدهند که بهطور متوسط محصولات مجتمع پتروشیمی تبریز بدون احتساب هزینه فرصت سرمایه توان رقابت در بازارهای داخلی و خارجی را دارد.لیکن شاخص مربوط به مزیت نسبی نشان میدهد که محصولات مجتمع موردنظر دارای عدم مزیت نسبی هستند. با توجه به رشد روز افزون تجارت بین الملل در جهان و جهانی شدن اقتصاد در چند دهه اخیر،لازم است برای حفظ فضای رقابتی و ارتقاء رقابتپذیری صنایع داخلی در عرصهء بین المللی،مزیتها و عدم مزیتهای صنایع داخلی شناسایی گردند.از این طریق میتوان با اتخاذ سیاستهای صحیح اقتصادی،برای افزایش رقابتپذیری صنایع داخلی در سطح جهانی گام برداشت.در این میان،صنعت پتروشیمی یکی از مهمترین صنایعی است که در توسعهء صادرات غیر نفتی کشور میتواند جایگاه مهمی داشته باشد و یک منبع قابل توجه در تأمین ارز کشور باشد.این مقاله به بررسی توان رقابتی مجتمع پتروشیمی تبریز بهعنوان یکی از مهمترین واحدهای پتروشیمی در کشور میپردازد.در این مقاله بین مفهوم توان رقابتی و مزیت نسبی تفاوت قائل شده است.به این صورت که توان رقابتی بیانگر مزیت رقابتی بر اساس قیمتهای بازار که شامل انحرافات قیمتی ناشی از سیاستهای حمایتی دولت از جمله یارانهها و جریمهها است،میباشد.اما مزیت نسبی به مزیت هزینهای در قیمتهای تعادلی مربوط میشود که هیچگونه انحرافات قیمتی در آن وجود ندارد.شاخصهای توان رقابتی
خلاصه ماشینی:
"حال با فرض اینکه در رقابت بین المللی سود ویژه وجود ندارد و قیمت بین المللی هزینهء واحد تولیدکننده خارجی را نشان میدهد(فرض بازار رقابت کامل در بلند مدت)،شاخص موردنظر برای اندازهگیری توان رقابتی بین المللی یا مزیت نسبی صادرات به صورت زیر میشود: (6) (به تصویر صفحه مراجعه شود) در اینجا tcd هزینهء کل تولید در قیمتهای داخلی(که بهطور بالقوه انحراف دارند)و vow ارزش محصول در قیمتهای بین المللی است که براساس قیمتهای clf محصولات مشابه وارداتی یا fob 2برای صادرات محاسبه میشود.
براساس این جدول شاخص مزیت نسبی،بدون احتساب هزینه فرصت سرمایه و با احتساب آن به ترتیب برابر با 1/61 و 1/34 میباشد که نشاندهندهء عدم وجود مزیت نسبی در مجتمع پتروشیمی تبریز است زیرا ارزش سایهای کل منابع اولیهای که برای تولید محصولات در مجتمع پتروشیمی تبریز صرف شده است،34%بیشتر از ارزش سایهای محصولات تولید شده در آن است.
جدول شماره 4-توان رقابتی محصولات پتروشیمی تبریز (به تصویر صفحه مراجعه شود) 4-منابع مزیت نسبی در این بخش،سعی میشود مهمترین عوامل تأثیرگذار بر شاخص مزیت نسبی تعیین شوند.
جدول 6-شاخص مزیت نسبی براساس فروض مختلف نرخ بهرهء سایهای و نرخ ارز سایهای (به تصویر صفحه مراجعه شود) با توجه به جدول فوق،نرخ ارز بالا منجر به افزایش شاخص هزینه واحد و در نتیجه کاهش مزیت نسبی محصولات مجتمع پتروشیمی تبریز به ازای هر مقدار نرخ بهره میشود.
5-با توجه به واردات برخی نهادهها از جمله استایرن و اکریلونیتریل از خارج برای تولید اهم محصولات این مجتمع همچون پلی استایرنها و abs ،افزایش نرخ ارز با عنایت به جدول(6)منجر به کاهش مزیت نسبی مجتمع پتروشیمی تبریز میشود."