خلاصه ماشینی:
"ماثر الانافه فی معالم الخلافة اثری فراموش شده در تاریخ خلافت اسلامی @دکتر عبد الرسول خیر اندیش عضو هیئت علمی دانشگاه شیراز آخرین قرنی که جهان اسلام شاهد حضور نهاد خلافت بود،قرن نهم هجری است.
زیرا نه تها جهان ایرانی یعنی قلمرو ایلخانی شرایط سیاسی جدیدی را پس ازسقوط بغداد تجربه میکرد و نماد خلافت را امری پایان یافته میدانست،بلکه ممالیک نیز که از خلافت برای ستیزهجویی با ایلخانان بهره میبردند هیچگاه به درستی اجازه ندادند عباسیان مصر ابراز وجود کنند.
در حقیقت در این سه قرن هیچ تلاش واقعی برای قاهره، آرامگاه خلفا احیای معنوی و صوری خلافت نیز صورت نگرفت و عباسیان در مصر همان سرنوشتی را یافتند که امویان در اندلس،عباسیان خود به روزگاه شوکت و قدرت خویش،امویان اندلس را علیرغم فتوحات درخشان، تمدن با شکوه و حیات بیش از سه قرن،در گوشه انزوا و اختفای تاریخ نگاری مسلمانان راندند.
با اینحال تلاشهای تاریخ نگاری عصر ممالیک که از پیروزیهای درخشان بر مغولان و صلیبیون نیز مشحون است هیچگاه در خدمت رونق خلافت و احیای معنوی آن قرار نگرفت؛آنچنان که درآثاری چون المنظم ابن جوزی،طبری،یعقوبی، مسعودی،ابن اثیر و دیگران در نیمه شرقی جهان اسلام مشاهده میشود،حتی در اثر پر آوازهای چون تاریخ الخلفا نوشته سیوطی(911-849 هـ.
این روش را قلقشندی برای فاصله محرم دمشق سوریه مسجد بزرگ اموی(بیت المال) 656 که خلیفه المستعصم بدستور هلاکوخان کشته شد تا رجب 658 که المستنصر احمد بن الظاهر در مصر به خلافت برداشته شد نیز بکار برده و چون در این مدت خلیفه و خلافتی در کار نبوده آن را به عنوان یک استثناء تحت عنوان«ولایات الامصار فی هذه المدة» مینویسد یعنی بجای«خلافت»واژه«مدت»را بکار میبرد."