چکیده:
عامل اصلی و تعیین کننده در سربلندی وعزت یک ملت ، میزان همبستگی اجتماعی بین آحاد آن است ، لذاشناخت عوامل اصلی تقویت وفاق اجتماعی اهمیت ویژه ای دارد.در این مقاله سعی شده باتوجه به این مهم ، عوامل اصلی وفاق اجتماعی مردم ایران تحلیل و بررسی شود. ابتدا به منظور بررسی نقش مذهب تشیع در وفاق اجتماعی ایرانیان ، مطالعه تاریخی دوره صفویه صورت گرفته و مفاهیمی ، مثل ولایت الهی نزد ایرانیان و ارتباط آن با ولایت فقیه نزد شیعه مورد دقت قرار گرفته است . در ادامه و پس از بررسی تاریخی عواملی ، مثل زبان و ملیت و نژاد ایرانی ، سیر تکامل وفاق اجتماعی ایرانیان در سایه مکتب تشیع به تصویر کشیده شده است .
خلاصه ماشینی:
همین امر در زمان صفویه اتفاق افتاد، زیرا شاهان صفوی اگرچه خود را شاه میخواندند، ولی پذیرش نسبی نیابت عام فقها و اعتقاد به ولایتعام مجتهدان و این که آنها به نمایندگی از فقها صرفا به اوامر و نواهی آنان اقداممینمایند از یک سو، و تجربه تلخ علما از چندین قرن دشمنی دولتها با تشیع ازسوی دیگر، سبب شده بود که علما و شاهان صفوی انگیزه بسیار شدیدی برایهمکاری با یکدیگر داشته باشند.
این تقید را در تاریخ معاصر ایران تنهادر زمان صفویه میتوان سراغ گرفت و از میان شاهان صفوی، مروری بر زندگی شاهطهماسب صفوی نشان میدهد که او در مقایسه با دیگر شاهان صفوی در دوره سلطنتپنجاه سالهاش اعتقاد و همچنین کوشش بیشتری برای ترویج مذهب تشیع داشته است.
البته علایقدینی شاه عباس و نیز اقداماتش برای رواج مذهب تشیع اگر چه به شدت آنچه ازناحیه جدش شاه طهماسب انجام شد، نبود و از او گزارشهایی درباره انجام بعضیمحرمات در مجالس خصوصی نقل شده است، اما در عین حال میتوان علایقدینی و مذهبی و نیز اقدامات او را که به گونهای میتوانسته است در رواج ارزشها، رسول جعفریان، دین و سیاست در دوره صفوی، ص 407 ـ 410.
1 ایرانیان بعد از اینکه دریافتند شاه اسماعیل نه به عنوان رئیس یک قبیله، بلکه بهعنوان یک ایرانی 2 درصدد وحدت ملی و از بین بردن سیطره خلافت سنی(عثمانی)از ایران است با او همراه شدند و از آن به بعد آنها شاهان صفوی را یاری کردند وشاهان صفوی نیز با ارزش نهادن به ایرانیان، در تحکیم همبستگی ملی کوشیدند.