چکیده:
باتوجه به جایگاه بلند قرآن و اهمیت فرهنگ در اسلام، شناسایی عوامل، مظاهر و بازدارندههای انحطاط
فرهنگی، از منظر قرآن دارای اهمیت بسزایی است. حضور جدی قرآن و اجرای اهداف آن، در عصر حاضر
جامعههای اسلامی را از تهاجم فرهنگی در امان میدارد.
پژوهش حاضر در راستای ریشهیابی انحطاط جوامع بشری و مصادیق آن و چگونی درمان چنین دردی از
دیدگاه قرآن، تدوین شده است. بیشک تصویر جامعههایی که در گذشته، مسیر انحطاط فرهنگی را پیمودهاند
و به سرانجام شوم آن دچار شدهاند به منظور عبرتآموزی پیروان وحی الهی، صورت گرفته است.
این نوشتار با بررسی آیات، در چند مرحله تصویر جامعه انحطاط یافته، ریشههای انحطاط زندگی و
مظاهر و بازدارندههای آن به این نتیجه نایل میشود که بهترین و زیباترین راه برای مقابله با تهاجم فرهنگی و
جلوگیری از انحطاط فرهنگی جامعه، اجرای کامل و صحیح دستورهای قرآن در اجتماع بشری است.
خلاصه ماشینی:
"قرآن به دلیل جنبههای اجتماعی و نقش مخربی که فساد در جامعه اسلامی دارد، به بیان پیامدهای آن، پرداخته و آن را همردیف گناهان بزرگی چون جنگ با خدا و رسول، (2) هلاک کردن انسانها و زراعتها (3) ، قطع پیوندهایی که خدا به آنها فرمان داده است، (4) برتری جویی و سرکشی (5) قرار میدهد، تا آنجا که به هنگام غرق شدن فرعون در دریا، وقتی که او توبه خویش را اعلام میکند، میفرماید: «آلآن و قد عصیت قبل و کنت من المفسدین» (6) یعنی: هم اکنون ایمان میآوری؛ در حالی که قبل از این گناه کردی و از فسادگران بودی.
عوامل بازدارنده انحطاط فرهنگی قرآن کریم، افزون بر تبیین جلوههای فرومایگی و پستی فرهنگ اصیل و اسلامی، به ارائه راهکارهایی برای جلوگیری از انحطاط فرهنگی جوامع میپردازد و در مقابل فرهنگی که براساس بینش امانیستی و لیبرالیستی، انسان را به آزادی بدون قید و بند دعوت میکند، انسان را به سوی بهترین زندگی دنیوی و آخرتی فرا میخواند و عوامل مهمی را در این زمینه یادآور میشود: الف) کنترل و نظارت اجتماعی در حقایق درسآموز دین، نظارت و کنترل اجتماعی، به صورت جدی و اساسی مطرح شده است.
» (1) کوتاه سخن این که پیاده شدن صحیح امر به معروف و نهی از منکر، سبب باز داشتن انسان از فحشا و فساد و مسائل ضد اخلاقی میشود و اگر افراد کجرو و منحرف، بر فرهنگ جامعه تسلط پیدا میکنند نتیجه سستی و بیتوجهی صالحان نسبت به وظیفه اجتماعی خود، یعنی نظارت و کنترل اجتماعی است."