چکیده:
سیاست خارجی روسیه در قبال خاورمیانه در دوره دوم ریاست جمهوری پوتین بسیار فعال، پویا و پرتحرک ارزیابی میشود؛ تا آنجا که میتوان این دوره را متمایز از سایر ادوار سیاست خارجی روسیه نسبت به این منطقه، پس از فروپاشی شوروی دانست. مقاله پیشرو میکوشد تا به شناسایی علت یا عواملی که سبب این پویایی و تحرک شدهاند. بپردازد. نگارنده بر این باور است که محرکهای امنیتی، سیاسی و اقتصادی بسیاری سبب شدهاند تا مسکو خود را وارد تحولات و بحرانهای واقع در این منطقه نماید. استدلال مقاله حاضر آن است که به رغم تاثیرگذاری محرکهای یاد شده در این زمینه، متغیرهای امنیتی، سهم بیشتری در تحلیل سیاست جدید خاورمیانهای مسکو دارند. آسیبپذیری سنتی سرزمینی، حضور و سکونت اقلیتی چشمگیر از مسلمانان و بالاخره وجود گروههای جداییطلب و بنیادگرای مذهبی در درون روسیه، جملگی سبب شدهاند تا این کشور با ورود به تحولات و بحرانهای خاورمیانه و در چارچوب ارائه رویکردی متوازن به تمامی کشورهای واقع در این منطقه، مانع از تعمیق گسستهای هویتی، قومی و نژادی در درون مرزهای ملی خود و نیز منطقه خارج نزدیک گردد. در این میان، افزایش قابل ملاحظه درآمدهای انرژی روسیه در کنار ضعیف شدن عضلات دیپلماسی خاورمیانه آمریکا به دلیل مصروف شدن فزاینده انرژی آن کشور در عراق و افغانستان، مهمترین عوامل بیرونی در پویاتر شدن سیاست خارومیانهای مسکو ارزیابی میشوند
خلاصه ماشینی:
"به بیان دیگر،همانگونه که واشنگتن بدون رعایت منافع روسیه وارد منطقه پیرامونی و حیاط خلوت آن کشور شده است و به تقویت و حمایت از رژیمهای ضدروسی همچون گرجستان میپردازد، روسیه نیز تلاش دارد تا با تحکیم روابط خود با دولتهایی نظیر:ایران،سوریه و دولت جدید فلسطینی به رهبری حماس و یا نزدیک شدن بیشتر به متحدان سنتی آمریکا در خاورمیانه همچون عربستان،قطر، امارات متحده عربی،اردن و مصر،به نوعی آمریکا را در وضعیت مذاکرهپذیری قرار داده و نفوذ آن کشور را در مناطق آسیای مرکزی،قفقاز و خاورمیانه با محدودیت مواجه سازد.
با توجه به آنچه در مورد رشد چشمگیر جمعیت مسلمانان و نهادهای اسلامی در روسیه گفته شد این سؤالات پیش میآید که اساسا نگرش روسیه نسبت به وضعیت مسلمانان و ترتیبات اسلامی در آن کشور چیست؟روسیه تا چه میزان مسأله جداییطلبی قومی را با موضوع مسلمانان ساکن در آن کشور مرتبط میداند؟آیا اساس اقلیت مسلمان ساکن در روسیه تأثیری بر سیاست خارجی این کشور به ویژه در زمینه خاورمیانه دارد؟ابتدا در پاسخ به پرسشهای یاد شده باید گفت که به رغم افزایش شمار تشکیلات اسلامی در روسیه،هیچ جنبش سیاسی سازمان یافته یا یک دستور کار سیاسی منسجم در این کشور جلوهگر نشده است و این موضوعی است که روسیه نسبت به آن آگاهی دارد.
(2)- george friedman,ááthe middle east and russia's new game'',february 14, 2006.
(31)- paul rivlin,the russian economy and arms exports to middle east,the jaffee center for strategic studies (jcss),memorandum,no."