چکیده:
به پادشاهی رسیدن طغا تیمور خان در عصر ایلخانان رقیب(756-736 هـ-ق)را باید پدیدهای جالب و استثنایی در تاریخ مغولان دانست.زیرا او از تبار جوجی قسار برادر چنگیز خان بود؛درحالیکه براساس سنت سیاسی مغولان تنها فرزندان و نوادگان چنگیز میتوانستند به پادشاهی(خانی)برسند.این در حالی است که طغا تیمور خان از میان همهء مدعیان سلطنت(ایلخانی)نسبی روشنتر و مشخصتر دارد.لذا ادعای نسب چنگیز خانی نکرده است و همین امر مشروعیت حکومت او را نزد مورخان آن عصر محل بحث و گفتوگو قرار داده است.
خلاصه ماشینی:
"منتهی او در خراسان بود و نسب به جوجی قسار میرساند درحالیکه آن سه نفر دیگر در آذربایجان و نواحی پیرامون بودند و تبار چنگیزی داشتند اگرچه در مجموع وقایع فراوان و بیوقفهای که پس از مرگ ابو سعید،در عرصه سیاسی ایران رخ داده بود،تجمع چند تن از امیران و به پادشاهی برداشتن فرد موردنظر آنها امری شگفتانگیز نبود؛اما دلایلی که منابع تاریخی در مورد سلطنت طغا تیمور ارائه میکنند با یکدیگر تفاوت دارد؛با این حال،همه آن منابع سعی در توضیح این پدیده نشان میدهد.
زیرا شمار نسلهایی که میان ابو سعید بهادر خان و چنگیز خان بودهاند با شمار نسلهای حد فاصل طغا تیمور و جوجی قسار برادر چنگیز یکسان هستند،طغا تیمور با ابو سعید معاصر بودهاند و شبانکارهای مینویسد که به فرمان ابو سعید که پدر و خانواده طغا تیمور در خراسان ساکن شدند و شخص طغا تیمور نیز مدتها در دربار به سر میبرد: «در سنه ثلث و ثلثین سبع مائه به موجب یرلیغ پادشاه سعدی مغفور ابو سعید بهادر خان نور الله مضجعه به دربار پادشاه طغا تیمور،سودی کاون و پسر او شاهزاده امیر شیخ علی با اتباع و ایواقلانی و داماد او شیخ محمد بازرنگی با تومان خود به خراسان آمد و در آن وقت امیر الامرایی خراسان و مازندران و قومس و قهستان و هرات و سیستان از کنار آمویه تا ورامین که سرحد عراق است امیر شیخ علی قوشچی بود و پادشاه طغا تیمور در اردو ملازم بود و هم در زمستان این سال سودی کاون در مازندران وفات یافت."