چکیده:
مقالهء حاضر جستاری است دربارهء تکوین،ماهیت و بسط زبانشناسی چامسکی.در این مقاله نشان داده میشود زبانشناسی چامسکی برنامهای پژوهشی از نوع لاکاتوشی است که تکوین آن انقلاب دوم شناختی را شامل میگردد.ماهیت آن با سه مسألهء هومبولت،افلاطون و دکارت شناخته میشود و بسط آن در بر دارندهء دو مرحلهء قاعده-محور و اصل-محور میباشد؛درحالیکه از سه دورهء اشتقاق-بنیاد، نمود-بنیاد و مجددا اشتیاق-بنیاد میگذرد.
خلاصه ماشینی:
"(72)- Logical Form,Phonetic Form (82)- ẓLanguage is an optimal solution to legibility conditionsẒ چامسکی آنگونه که پس از این به آن خواهیم پرداخت در آخرین نظریهپردازی خود به نام کمینهگرا (Minimalist Program) که از 2991 آغاز گردیده است این نظریه را قویترین تز کمینهگرا میداند و معتقد است اگر این تز درست باشد از یک سو وظیفهء زیستشناسی زبان پیچیدهتر میگردد زیرا باید به این سؤال پاسخ دهد که چگونه ساختار مغز در سیر تحول خود چنین شرایطی را بر زبان تحمیل نموده است و از سوی دیگر مطالعه درونی زبان یا به عبارت او«نحو در معنای عام آن»با چالش بیشتری روبرو میگردد زیرا باید دید چگونه دستگاه پردازشی زبان از چنین شرایطی تبعیت مینمایند.
چامسکی(5991:3)به روشنی هدف زبانشناسی زایشی را چنین بیان میدارد: دستور زایشی از آغاز با دو مسأله روبهرو بوده است:پیدا کردن راهی برای توصیف پدیدههای متعلق به زبانها(کفایت توصیفی)و توضیح چگونگی ظهور دانش این پدیدهها در ذهن یک گوینده-شنونده[یا گویشور زبان](کفایت توضیحی).
2-5-بسط زبانشناسی چامسکی:نظریههای زبانی چامسکی در بررسی متعارف زبانشناسی چامسکی،دستور زایشی وی به 6 مرحله تقسیم شده است: الف-مرحله آغازین:7591-4691 ب-نظریه معیار :(Standard Theory) 5691-7691 ج-نظریهء معیار بسط یافته :(Extended Standard Theory) 8691-5791 د-نظریه معیار بسط یافتهء تجدید نظر شده :(Revised Extended Standard Theory) 5791-0891 هـ-نظریه حاکمیت و وابستگی :(Government and Binding Theory) 1891-1991 (63)-یکی دیگر از فرضیههای هستهای برنامه پژوهشی چامسکی فرضیه استقلال صورت یا نحو autonomy of) (syntax از حوزه معنی میباشد."