چکیده:
تحقیق حاضر به بررسی منشأ پیدایش شیعه و تفاوت آن با مذاهب دیگر می پردازد که مشتمل بر این عناوین است: معنای شیعه از نظر لغت و اصطلاح و احادیث نبوی(صلی الله علیه وآله)، آغاز پیدایش شیعه ـ که عده ای گفته اند در زمان حیات رسول خدا(صلی الله علیه وآله) بوده است و عده ای برعکس ابراز کرده اند که بعد از حیات پیامبر(صلی الله علیه وآله) شیعه به وجود آمده است ـ و نیز درباره علل پیدایش مذاهب اسلامی و عوامل آن عبارتند از: تعصبات قبیله ای و گرایش های غربی، کج اندیشی در فهم معارف کتاب و سنت، جلوگیری از تدوین احادیث پیامبر(صلی الله علیه وآله)، احبار یهود و راهبان مسیحی، برخورد با فرهنگ های بیگانه و اجتهاد در برابر نص و نیز در مورد عقاید کلامی ـ از نظر لغت و اصطلاح و زمان پیدایش کلام امامیه آمده است; و در آخر نتیجه و در ادامه، منابع و مأخذ به کار رفته در این نوشتار آمده است.
خلاصه ماشینی:
بعضی از دانشمندان اهل سنت نیز چنین عقیده دارند; از جمله محمد کردعلی از بزرگان اهل سنت می گوید: «عده ای از صحابه در عصر رسول خدا(صلی الله علیه وآله) به شیعه علی(علیه السلام) معروف بودند (محرمی، 1382 ش، ص 40; که به خطط الشام، 1403 ق، ج 6، ص 245 آدرس داده است) علامه طباطبایی با تأکید بر این نظر می نویسد: «آغاز پیدایش شیعه را برای اولین بار ـ که به شیعه علی(علیه السلام) معروف شده است ـ همان زمان حیات پیغمبر اکرم(صلی الله علیه وآله) باید دانست و جریان ظهور و پیشرفت دعوت اسلامی در طول 23 سال زمان بعثت، موجبات زیادی را دربرداشت که طبعا پیدایش چنین جمعیتی را در میان یاران پیامبر اسلام(صلی الله علیه وآله)ایجاد می کرد» (طباطبایی، 1398 ق، ص 4).
در حقیقت آغاز پیدایش تشیع ـ که همان دوستی و متابعت و مقدم داشتن علی(علیه السلام) است ـ به زمان پیامبر اسلام(صلی الله علیه وآله)برمی گردد; چه اینکه آن حضرت بارها با سخنان گوهربار خویش، مردم را به پیروی از علی(علیه السلام) و خاندانش فرمان می داده است که از جمله آنها واقعه غدیر خم است که حدیث غدیر از احادیث قطعی میان شیعه و سنی می باشد که متجاوز از صد نفر صحابه با سند و عبارت های مختلف، آن را نقل کرده اند و در کتب عامه و خاصه ضبط شده است (الآمدی، 1391 ق، ص 79 / محرمی، 1382، ص 49).