چکیده:
مقاله حاضر با توجه به اهمیت دوگانه و مضاعف بحث صدق،هم به لحاظ تأثیر و جنبه تعیینکننده آن در فلسفههایی که آنها را ملاک قرار دادهاند و هم به لحاظ بحث مستقل در این موضوعات،نظریات مختلف صدق را بیشتر از جنبه تحلیلی مورد بررسی قرار داده است.دو دیدگاه مطابقت و سازگاری تا حد امکان به نحو مشروح و تحلیلی مورد دقت قرار گرفته و در تقابل آنها نظریه مطابق پذیرفته شده است.درعینحال،لوازم هر دیدگاه استخراج شده و شبهات مربوط به هرکدام نیز تقریبا با پاسخهای آنها مطرح گردیده است.رویکرد مقاله بیشتر فلسفه تحلیلی است و سعی شده است از همان منظر دیدگاهها مورد نقد و بررسی قرار گیرند.
خلاصه ماشینی:
"درعینحال،چه بسیار دستگاههای ریاضی،منطقی،فلسفی،اجتماعی را میتوان در نظر گرفت که در تعارض باهم هستند ولی هرکدام در درون خود از سازگاری قابل توجیهی برخوردار باشند،در این حال فیلسوف کدام را صادق میداند؟آیا اساسا میتوان در مورد صدق اینها بحث کرد؟ بحث از صدق و کذب هنگامی معقول است که ملاکی فراتر از خود قضایا در کار باشد وگرنه همه این آرا به مجموعهای از قضایای شخصیه تبدیل خواهند شد که حکم کردن در باب صدق و کذب آنان غیرممکن است همانطور که در باب قضایای انشایی اتفاقنظر وجود دارد که در عین صدق موارد متعارض نیست به شخص،سخن گفتن از مطلق صدق درباره آنها غلط است.
مشکل دیگری که در حقیقت لازمه مورد قبول به شمار میرود،نسبیت در صدق است(حتی نسبت به یک فرد)،به عبارتی،اگر فهم صدق یک گزاره در گرو فهم سایر گزارهها باشد و فهم سایر گزارهها هم از قدرت اندیشه انسان خارج باشد،آنگاه تکلیف صدق،حتی با همان ملاک،چه میشود؟شاید بتوان گفت که این اشکال نظریات رایج سازگاری را مورد حمله قرار میدهد و در مقابل آرایی همانند آنچه بلانشارد مطرح کرده بیتأثیر است،زیرا این نظریه متضمن استلزامهای دوطرفه و متقابل در میان قضایای یک مجموعه است.
صرفنظر از شبهات متعددی که در مورد این نظریه مطرح است و صرفنظر از اینکه در تاریخ مدون اندیشه بشری پاسخ مناسب بدانها داده شده است یا نه و صرفنظر از تمام این اختلاف آرا که ظاهرا دلالت بر نفی این ملاک دارد و انصافا اگر انسانها گامبهگام و بدون پیشفرض وارد آن وادی شوند شاید پاسخ بسیاری از اشکالات را خواهند یافت،اما چگونه میتوان منکر این حقیقت شد که بزرگترین مخالفین دستیابی به حقیقت سرانجام سخن گفتهاند و به دیدگاهی رسیدهاند که آن را فصل الخطاب قرار دادهاند."