چکیده:
نهجالبلاغه پس از قرآن کریم، سرچشمه زلال معارف الهی است. گذشته از معارف الهی،
بسیاری از مسائل سیاسی، اجتماعی و حوادث تاریخی نیز در آن بیان شده و
معیارهای اخلاقی و راهکارهای عملی فراوانی برای حل مشکلات اجتماعی و رفع
بحرانهای سیاسی در این کتاب شریف ارائه گردیده است. این مجموعه همچنین با
گفتههای آن حضرت، تصویری از حکومت جائر مخالفان نظام علوی مینمایاند که
اشراف شهوتران و طغیانگر در آن ایفای نقش میکردند. علاوه بر این، نهجالبلاغه،
اصول و روشهای تربیتی را نیز به تصویر میکشد. عهدنامه امامعلیه السلام به
مالک اشتر نخعی برنامه مدونی است از یک نظام اسلامی در همه ابعاد آن; سیاست را
همگام با اخلاق، دیانت و ارزشهای دینی ارائه کرده و این در اصلاح رفتارهای
سیاسی مدیران و فرمانروایان نقشی بسزا دارد. این نبشتار به نوبه خود، تلاشی است درباره نمایاندن جلوههایی از تربیتسیاسی
کارگزاران و زمامداران اسلامی که بر اساس اندیشههای سیاسی حضرت علی علیه
السلام تدوین یافته است.
خلاصه ماشینی:
"» (19) روشن است که نقش خانواده در تربیت و رفتار سیاسی فرد از نظر امام علیعلیه السلام مسلم بوده و حضرت به این موضوع اذعان داشتهاند، وگرنه اشاره به عدم شایستگی معاویه در تصدی خلافت مسلمانان به لحاظ سوابق بد خانوادگی و فامیلی و اشاره به حسن رفتار پدر منذر ابن جارود و تاثیر آن در انتخاب منذر به عنوان والی و حکمران یکی از شهرهای فارس از جانب آن حضرت، معنا ندارد.
» (23) از این سفارشهای حضرت علیعلیه السلام به مسلمانان، به ویژه اصحاب آن حضرت، به خوبی معلوم میشود که ایشان در تربیت دینی، سیاسی و اخلاقی مردم از شیوه الگودهی استفاده کرده و رسول اکرمصلی الله علیه وآله را به عنوان بهترین سرمشق زندگی به آنان معرفی نموده است.
راههای تقویت ویژگیهای مثبت کارگزاران هر چند تربیتسیاسی زمامداران - چنان که ذکر شد - با آفتها و پیامدهای منفی مواجه است که هر یک از آنها به نوبه خود، میتواند مانع بزرگی در راه تحقق اهداف آن به حساب آید، ولی بر اساس دیدگاه سیاسی امام علیعلیه السلام، راهها و اهرمهایی وجود دارد که میتوان با استفاده از آنها، از بروز صفتهای منفی در کارگزاران جلوگیری و صفتهای مثبت را در آنان تقویت کرد.
جمعبندی از آنچه درباره تربیتسیاسی از منظر امام علیعلیه السلام و فرمانهای حکومتی آن حضرت گفته شد، میتوان به اهمیت و فراگیر بودن آن درهمه سطوح ومقاطعتحصیلی وحتی درکانونهای خانوادگی پی برد و توجه مسؤولان و برنامهریزان کشورها را بدان جلب نمود; زیرا با تربیت درست کارگزاران از نظر دینی و سیاسی، میتوان از بروز بسیاری از بحرانهای اجتماعی جلوگیری کرد."