چکیده:
در این نوشتار، به مقایسه میان آزادی سکولار با آزادی دینی یا آزادی
دنیاطلبانه با آزادی علوی پرداخته شده و نشان داده شده است که محتوا و مفهوم
این دو نوع آزادی تفاوتهای اساسی با یکدیگر دارند. آزادی سکولار از فلسفه
مادیگرایانه و الحادی تغذیه میکند و در سودطلبی دنیوی شکل میگیرد، در حالی که
آزادی دینی یا علوی در فلسفه الهیریشه دارد و با عاقبتاندیشی انسان شکل میگیرد.
برای روشن شدن این تفاوتها، پس از تبیین و نقد مفهوم آزادی در فرهنگ و تفکر غربی،
مفهوم آزادی در بینش امام علیعلیه السلام و نیز نسبتسنجی آزادی با مفاهیمی
از قبیل حقوق انسان، ایمان و دین، عقل و عقلگرایی، و عدل و عدالتورزی پرداخته شده
است.
خلاصه ماشینی:
"برای روشن شدن این تفاوتها، پس از تبیین و نقد مفهوم آزادی در فرهنگ و تفکر غربی، مفهوم آزادی در بینش امام علیعلیه السلام و نیز نسبتسنجی آزادی با مفاهیمی از قبیل حقوق انسان، ایمان و دین، عقل و عقلگرایی، و عدل و عدالتورزی پرداخته شده است.
(23) اما از نظر فلسفه اجتماعی اسلام، نه تنها نتیجه اعتقاد به خدا پذیرش حکومت مطلقه افراد نیست و حاکم در مقابل مردم مسؤولیت دارد، بلکه از نظر این فلسفه، تنها اعتقاد به خداست که حاکم را در مقابل اجتماع مسؤول میسازد و افرادی را ذی حق میکند و چنانکه شهید مطهریرحمه الله نیز متذکر شدهاند، آزادی در اسلام، تنها یک موضوع صرفا سیاسی نیست، بلکه بالاتر از آن، یک موضوع اسلامی است و یک مسلمان باید آزاد زیست کند و باید آزادیخواه باشد.
حال پرسش این است که عقل از دیدگاه امام علیعلیه السلام چه جایگاهی دارد؟ آیا از نظر آن حضرت، انسان با عبودیتخدا و پذیرش او باید دست از آزادی خود و پیروی از عقلش بردارد یا میتواند در پرتو محاسبات و اندیشههای عقلانیخود، حیاتش را بسازد؟ باید گفت: بر خلاف فرهنگ و تفکر غربی، که به ناسازگاری عقل و دین معتقد است، در دیدگاه علیعلیه السلام، نه تنها اینها در برابر هم نیستند، بلکه هر یک دلیل و مکملی برای دیگری به شمار میآید و هر یک به دیگری نیازمند است."