چکیده:
مقاله حاضر اثر گراهام پریست، منطقدان و نویسنده معاصر است. وی در این مقاله
میخواهد بر این اجماع که «اجتماع نقیضین محال است»، نقطه پایان نهاده، آن را نه
تنها محتمل، بلکه محقق نشان دهد. برای این منظور، به مواردی اشاره میکند که
تناقضنما هستند و این موارد را مختص به زمان و مکان خاص نمیداند. از سویی دیگر،
ادله اقامه شده بر استحاله اجتماع را خالی از اشکال نمیبیند. آنگاه وی نتیجه
میگیرد که برخی تناقضها محال نیستند و به تعبیر دیگر، برخی امور هم صادقاند و هم
کاذب.
مترجم به نقد این دیدگاه پرداخته و از استحاله اجتماع نقیضین دفاع میکند. برای این
منظور، نخست به بررسی ادله ارسطو در این باب پرداخته، آنها را نه استدلال اصطلاحی،
بلکه تنبه بر یک امر بدیهی تلقی کرده، به توجیه برخی موارد مورد تمسک نویسنده
اشاره میکند. سپس نتیجه میگیرد که استحاله اجتماع نقیضین برای هر عقلی و عاقلی در
هر ظرف و مکانی بدیهی است و تنها مشکل عدم تصور درست آن میباشد.
خلاصه ماشینی:
"بنابراین، آنچه را ارسطو به عنوان ادله امتناع اجتماع نقیضین مطرح میکند، ناظر به این است که ما را به فهم درست و تصور دقیق آن نزدیک نماید؛ زیرا به زعم ارسطو، باز کردن باب گفتوگو به معنای ابطال سخنان شکاک است و او همین کار را میکند، نه اینکه منظورش اقامه برهان مصطلح باشد تا کسی ادعای مصادره به مطلوب بودن آنها را نماید.
اما اگر کسی در فهم درست آن مشکل داشته باشد، با سخنانی مشابه آنچه ارسطو گفت، میتوان او را به تصور اجتماع نقیضین نزدیک نمود؛ چرا که شیوه درمان او ـ به گفته ارسطو ـ گفتار درمانی است ـ هرچند فیلسوفان مسلمان اقدامات عملی را هم پیشنهاد نمودهاند ـ و با حاصل شدن این تصور، تصدیق آن بدیهی و ضروری خواهد بود.
منابع ـ ابن سینا، الاشارات و التنبیهات، (قم، نشرالبلاغه، بیتا)؛ ـ ارسطو، متافیزیک، ترجمه شرفالدین خراسانی، (تهران، گفتار، 1367)؛ ـ پارسا، خواجه محمد، شرح فصوص الحکم، تصحیح دکتر جلیل مسگرنژاد، (تهران، مرکز نشر دانشگاهی، 1366)؛ ـ پل فولکیه، فلسفه عمومی، ترجمه یحیی مهدوی، (تهران، دانشگاه تهران، 1370)؛ ـ چیزوم، نظریه معرفت، ترجمه مهدی دهباشی، (تهران، حکمت، 1378)؛ ـ صدرالمتألهین، الحکمة المتعالیه، (بیروت، داراحیاء التراث العربی، 1419ق)؛ ـ طباطبائی، سید محمدحسین، اصول فلسفه و روش رئالیسم، ج1؛ ـ فخر رازی، المباحث المشرقیه؛ ـ قیصری، محمدداود، شرح فصوص الحکم، (قم، بیدار، بیتا)؛ ـ کاکائی، قاسم، وحدت وجود به روایت ابن عربی و مایستر اکهارت، (تهران، هرمس، 1381)؛ منابع لاتین - A Dictionary of philosophy, New edition by A."