خلاصه ماشینی:
"تأثیرگذاری در ارتباط با مسائل داخلی در قالب مفهوم جغرافیای سیاسی1و مسائل خارجی و بین المللی در چارچوبهء ژئوپولیتیک2قابل تبین و تجلیل میباشد؛به عبارت دیگر اگر این سؤال مطرح گردد که:چه عامل کلی باعث این سرنوشت تاریخی برای ایران گردیده است؟در پاسخ باید بگوییم:عامل عام این وضعیت به لحاظ داخلی جغرافیای سیاسی و از نظربین المللی ژئوپولیتیک میباشد.
2 البته این مسئله از نظر منفی نیز قابل بررسی است و همین کشور در زمان جنگ با ژاپن،به علت فاصلهء زیاد،مجبور بود نیمی از دنیا را از طریق دریای بالتیک طی کند تا در سواحل شرقی به دفاع از خود بپردازد و از آنجایی که نتوانست کشتیهای جنگی خود را از مرزهای غربی و مرزهای شرقی گسیل دارد،مجبور به پذیرش شکست گردید.
بهطور کلی،فاصله قطرها و اختلاف عرضی به میزان 15 درجه بیشتر،ناشی از وسعت نسبتا زیاد این کشور است و چگونگی قرار گرفتن جزایر ایرانی در خلیج فارس، موقعیت برتری را از لحاظ سیاسی به ایران داده است.
تلفیق دیالکتیکی انسان و جمعیت به مقتضای منابع طبیعی و میزان توسعه کشور، همراه با سطح پراکندگی و توزیع جغرافیایی جمعیت،هرم سنی،میزان اشتغال و بیکاری،بافت و عقاید مذهبی و سطح آگاهیهای عمومی،همه از جمله عواملی هستند که مسائل فرهنگی،اجتماعی،اقتصادی و سیاسی را تحت تأثیر قرار داده و در هر مقطع زمانی موجد تاریخ کشورها میباشند.
در سدهء اخیر،در قلمرو جغرافیایی ایران دگرگونیهای سیاسی عمدهای رخ نمایانده است که هرکدام به نوبهء خود تاریخ این کشور را تحت تأثیر قرار داده است."