خلاصه ماشینی:
"با آنکه بیداری ملی در گذشته هرگز از این مملکت رخت بر نبسته بوده لیکن بیشتر در اذهان نخبگان( Elite )و صاحبان قدرتی که اساسا به مقتضای نفع شخصی و برای بقاء نفس بر این کشور فرمان میراندند وجود نکاتی چند دربارهء مشکلات تاریخنویسی در ایران نوشتهء دکتر حافظ فرمانفرمائیان داشته است.
با این وصف میتوان گفت که که یک نظر کلی مصداق و اعتبار دارد،و آن اینکه:هنوز نه بزبانهای غربی و نه بزبانهای فارسی اثری که حاوی تاریخ جامع،و حتی المقدور عینی (1)- Ross (2)- Handbook (3)- Willam Haas (4)- Groseclose (5)- Upton و واقعی ایران از بدو آغاز تا عصر حاضر باشد پدید نیامده است.
اکنون بهبینیم چنین تاریخی را چگونه میتوان فراهم آورد؟از چه نقطهای و با چه دیدی میبایست آغاز کرد؟به لحاظ آنکه از تاریخ نوین ایران سخن گفته شود،پاسخ من به سؤالات فوق این است که چنین اثری،قطع نظر از آنکه به چه زبانی نوشته شده باشد میباید اساسا و در اصل بر مطالعه منابع فارسی که در ایران موجود است بنیاد گردد.
موضوع،منابع، استنادات و شیوه ساده انشاء کتاب بیداری ایرانیان،این اثر را نسبت بهر تاریخ فارسی پیش از آن در سطحی بسیار بالاتر قرار میدهد2 سالهای 1290-1320 دوره میان انتشار تاریخ بیداری ایرانیان و آغاز جنگ جهانی دوم را میباید دوران قوام و آموزش برای تاریخدانان محسوب داشت.
ارزش اساسی آنها در این بود که از طریق آنها نهفقط روشهای نوین تاریخنویسی در ایران تداول یافت،بلکه بعنوان جزئی از نحوه تفکر جدید در ادبیات فارسی جای خود را باز کردند و مورد قبول قرار گرفتند."