چکیده:
هدف این مقاله تبیین رابطهء شکاف نسلی با مسأله دموکراسی در ایران در نیم قرن اخیر(1382-1332)است.برای نیل به این هدف نخست از نتایج نظر سنجیهای ملی انجام شده در سالهای 1353-1374 و 1381 بهره گرفته شده تا از رهگذر درک تفاوت نگرشها،ارزشها و رفتارهای نسل جواو و بزرگسال،فعال یا غیر فعال بودن شکاف نسلی روشن گردد. نتایج به دست آمده نشان میدهد علی رغم وجود برخی تفاوتها میان جوانان،بزرگسالان و پیران در نیم قرن اخیر، شکاف نسلی،شکافی فعال در عرصه سیاسی و اجتماعی کشور نبوده،اما به دلیل فعال بودن شکاف اقتدارگرایی -مردمسالاری،شکاف نسلی بر این شکاف فعال بار شده و باعث تقویت جبهه مردمسالاری گردیده است.در ادامه مقاله، نقشآفرینی نسل جوان در تحولات سیاسی اجتماعی معطوف به برقراری یا تثبیت دموکراسی در کشور،با عطف به تراکم این دو شکاف اجتماعی تبیین گردیده است.
خلاصه ماشینی:
"تحولات سیاسی اجتماعی معطوف به مطالبات دموکراسی خواهانه،همزمان با تغییر هرم جمعیتی کشور به نفع جوانان(92-51 سال)در چند دهه اخیر تشدید گردید،به نحوی که با مشارکت چشمگیر جوانان در به وجود آمدن این تحولات،این فرضیه در ذهن بسیاری از صاحبنظران علوم اجتماعی و سیاسی مطرح شد که شکاف نسلی به یک شکاف فعال در ایران مبدل شده و نسل جوان خواهان تغییر مناسبات سیاسی و اجتماعی است که توسط بزرگسالان و پیران برقرار گردیده است.
شکاف نسلی و مسأله دموکراسی از چینش دادههای آماری چهار نظرسنجی ملی در سالهای 3531،4731 و 1831 این نتیجه حاصل شد که شکاف نسلی به عنوان یک شکاف فعال در ایران وجود نداشته و ندارد،لکن واضح است که در طول نیم قرن اخیر تحولات سیاسی شگرفی در کشور رخ داده است که جوانان در پیدایش آنها نقشآفرینی جدی داشتهاند،تحولات شگرفی چون پیروزی انقلاب اسلامی و انتخابات ریاست جمخوری دوم خرداد 6731.
سؤالی که در اینجا به ذهن متبادر میشود این است که اگر شکاف نسلی به عنوان یک شکاف فعال در این مقاطع تاریخی وجود نداشته،مشارکت جوانان در خلق چنین تحولاتی چگونه توجیه میشود؟به نظر میرسد با افزایش شاخصهایی چون شهرنشینی،سواد و کاربرد رسانههای جمعی،تمایل به مشارکت سیاسی اجتماعی در میان مردم رشد و گسترش یافته است،بالاخص جوانان نسبت به سایر بخشهای جامعه تمایل بیشتری به برقراری دموکراسی و تسهیل فرایند مشارکت سیاسی داشتهاند،لکن به دلیل فعال بودن شکاف اقتدارگرایی- مردمسالاری در کشور،در مقاطعی که این مشارکت محدودتر شده،جوانان از فرصتهای به دست آمده برای وادار یا متقاعد کردن نظام سیاسی موجود به اصلاح ساختارهای حاکم در جهت جذب مشارکت بیشتر تلاش کردهاند."