چکیده:
مدارا از جمله موضوعات م هم اجتماعی سیاسی است که در جامعه ما پژوهشهای تجربی ناچیزی درباره آن انجام شده است.در این مقاله بر اساس یک نمونه 335 نفره از دانشجویان،رابطه میزان و انواع دینداری با مدارای اجتماعی مورد بررسی قرار گرفته است.نتایج نشان میدهد که تأثیر میزان دینداری بر ابعاد و مؤلفههای مختلف مدارا متفاوت است.هرچه افراد دیندارتر باشند،مدارای آنان نسبت به موضوعاتی مثل مسائل جنسی،جرم،و ارتباط با غیر مسلمانان کمتر است.اما دینداری بر مدارای سیاسی،مدارای ملیتی،و مدارای قومی تأثیر چندانی ندارد.از طرف دیگر،اثر نوع دینداری، که در این پژوهش به کثرتگرا،شمولگرا،و انحصارگرا تقسیم شده است،بر انواع مدارا بیش از میزان دینداری است. در مجموع بر اساس یافتههای این پژوهش نمیتوان از رابطه یک بعدی بین دینداری و مدارا صحبت کرد،بلکه برای رسیدن به یک رابطه واقعی و دقیق درباره دینداری و مدارا،لازم است هم ابعاد و موضوع مورد مدارا و هم نوع دینداری مشخص شود.در موضوعاتی که هنجارها و قواعد دینی مشخص و صریح هستند،مدارای دینداران نیز کمتر میشود. همچنین،در مقایسه با سایر متغیرهای مورد بررسی،نوع دینداری اصلیترین متغیر برای تبیین تغییرات مدارای اجتماعی است.
خلاصه ماشینی:
"میزان مدارای پیروان ادیان مختلف (به تصویر صفحه مراجعه شود) همان طور که محتوای این جدول نشان میدهد،هندوها در مقایسه با پیروان سه دین دیگر نسبت به موقعیتهای مورد بررسی با مدارای بیشتری برخورد میکنند.
توزیع فراوانی پاسخگویان در انواع مدارای اجتماعی (به تصویر صفحه مراجعه شود) با توجه به سنت دینی اسلام که در آن تفاوتهای قومی و ملی امری طبیعی و مشیت خداوند تلقی شده و فضیلتی برای هیچ قوم و ملتی به خاطر قومیت و ملیت آنان لحاظ نشده است و همچنین با توجه به ضرورتهای زندگی امروزی که امکان آشنایی افرادی با قومیتها و ملیتهای دیگر را بیش از گذشته فراهم آورده میتوان انتظار داشتکه تعصب و عدم مدارای قومی و ملی در بین دانشجویان ضعیف باشد.
ضریب همبستگی میزان دینداری با شاخص مدارای اجتماعی و انواع آن (به تصویر صفحه مراجعه شود) چنانچه در جدول 6 نیز ملاحظه میشود،دینداری بیشترین رابطه منفی را با مدارا با جرم،مدارای جنسیتی و مدارای دینی دارد.
آزمون رگرسیون چند گانه برای مدارای اجتماعی (به تصویر صفحه مراجعه شود) همان طور که نتایج جدول 01 نشان میدهد،در آزمون رگرسیون چند گانه نوع دینداری قویترین متغیر تأثیر گذار بر شاخص مدارای اجتماعی و انواع مدارا است به طوری که با کنترل سایر متغیرها اثر آن در همهء موارد قابل ملاحظه و معنیدار است.
از طرف دیگر،نکته مهم دیگری که یافتههای این پژوهش بر آن دلالت دارند،این است که در بررسی رابطه دین و مدارا،علاوه بر مشخص کردن موضوعات مورد مدارا باید نوع دینداری یا طرز تلقی و فهم و تفسیر آنها را نیز در نظر گرفت."