چکیده:
مسئله «تشکیک» یکی از مسائل مهم هستی شناسی در فلسفه اسلامی است که بسیاری از امور واقع و پدیده های عینی را تبیین و توصیف می کند. اما «تشکیک گسسته» (عامی) و حتی «تشکیک پیوسته» ملاصدرا (تشکیک خاص) صرفا در حد یک نظریه یا فرضیه مطرح شده است; زیرا هیچ یک از امور عینی را تبیین نمی کنند، بلکه فقط موقعیت های ناقصی از واقعیت جهان خارج ارائه می نمایند. این مقاله با مطرح کردن نظریه «تشکیک فازی» یا «تشکیک متداخل»، سعی دارد راه را برای تبیین امور و پدیده های عینی و مشهود در سایه تشکیک هموار سازد. نظریه «تشکیک فازی یا متداخل» زیربنای بسیاری از مسائل هستی شناسی فلسفه به شمار می رود که در این نوشتار، به برخی از آنها پرداخته و برخی دیگر یادآوری شده است تا توسط پژوهشگران محترم فلسفه بیشتر مورد کاوش و بررسی قرار گیرد.
خلاصه ماشینی:
"نتیجه این تحقیق رسیدن به مرحله جدیدی از تشکیک است; با این توضیح که فلاسفه اسلامی «تشکیک» را به عنوان یک فرایند گسسته و مرزبندی شده در میان موجودات تلقی و مطرح کرده اند و فقط در برخی موارد، همچون کیفیات و کمیات، به مراتب پیوسته اشاره نموده اند; ولی ما با بررسی های موارد بسیاری (که برخی از آنها بررسی و تشریح شد و برخی هم فقط معرفی گردید) در پدیده های هستومند، به این نتیجه رسیدیم که مراتب تشکیک نه تنها گسسته نیست و به طور پیوسته تحقق دارد، بلکه در حقیقت، نوعی تشکیک متداخل و تودرتو وجود دارد که از دید ظاهربین ما پنهان بوده است، در حالی که در عمل، بسیاری از فلاسفه اسلامی موارد و مصادیق تشکیک را به طور ناخودآگاه بر پایه همین تفکر و نگرش فازی و تشکیک متداخل مورد بررسی و تبیین قرار داده اند."