خلاصه ماشینی:
"پاسخ:درست است که این مکاتب،یک نوع دوگانگی در درون مسائل فکری پدید آورده است،ولی اگر دقت کنیم،اختلاف آنها اختلاف در جوهر دین و صلب آن نیست،اختلاف در یک رشته مسائل کلامی است که علما و دانشمندان آنها را از کتاب و سنت استنباط کرده و رنگ مذهب به آنها دادهاند،ولی رنگ مذهب کلامی،نه اسلامی -مثلا اشاعره و معتزله-در مسائل یاد شده در زیر باهم اختلاف نظر دارند: 1-آیا صفات خدا عنی ذات او یا زائد بر ذات اوست؟ 2-قرآن کریم قدیم است یا حادث؟ 3-افعال بندگان،مخلوق خداست،یا مخلوق خود آنان؟ 4-خدا در روز رستاخیز با حس باصره دیده میشود یا نه؟ ما با ارزشگذاری بر تلاشهای علمی همهء متکلمان بالأخص آن گروه که در آغاز فتوحات اسلامی در برابر الحاد،سد منیعی تشکیل دادند،یادآور میشویم که مسائل یاد شده ملاک اسلام و ایمان نیست و آنچه از مسلمان خواسته شده،این است که خدا دانا و توانا و زنده است،اما کسب آگاهی از کیفیت و چگونگی دانش و توانائی او و اینکه عین ذات او میباشد یا زائد بر ذات،جز فرائض نیست که اختلاف در این مسائل،مسلمانان را از هم جدا سازد.
2-در سال 1336 هجری شمسی برای دومین بار به زیارت خانهء خدا مشرف شدم خانهء یکی از علمای مکه را که مدرس حرم شریف نیز بود،اجاره کردیم و به تدریج با صاحب بیت آشنا شدیم او روزی به من گفت:شما که از مذهب شیعه پیروی میکنید، آیا شیعه نیز کتابی و نوشتهای دارد یا نه؟در پاسخ گفتم:شیعه همان مسلمانان صدر اسلامند که بر یک اصل اصرار دارند و آن مسألهء منصوص بودن خلیفهء اسلام است آنان با تمام مسلمانان در پیریزی تمدن اسلامی سهیم و همکار بودند و در انواع علوم و معارف کتابها نوشتهاند و کتاب«الذریعة»نگارش«علامهء طهرانی»میتواند شما را به پایهء همکاری آنان در شکوفائی علوم اسلامی راهنما باشد."