چکیده:
هویت ایرانی ریشه در اسطوره هایی دارد که از هزاران سال پیش نیاکان ما آنها را خلق کردند و استمرار بخشیدند، و داستان های حماسی درباره شاهان پهلوی و پهلوانان آرمانی ایرانیان چون کیخسرو و گرشاسپ و آرش و رستم، در تاریخ ایران، پشتوانه های فکری و معنوی نیرومندی بود که همبستگی ملی را تقویت می کرد. از سپیده دم تاریخ تا کنون ایرانیان، به رغم آنکه ایران بارها در معرض هجوم دشمنان خود بوده و گاه با انقراض سلسله شاهنشاهی سرتاسر کشور به دست بیگانگان افتاده، هیچ گاه هویت خود را فراموش نکردند و در سخت ترین روزگاران که گمان می رفت همه چیز نابود شده حلقه های مریی و نامریی هویت ملی چنان آنان را با یکدیگر پیوند داده که توانستند ققنوس وار از میان تلی از خاکستر دگربار سر برآورند.
خلاصه ماشینی:
"در عصر تاریخی شاهنامه،یکپارچگی اندیشهء ایرانی به لحاظ سیاسی و دینی در سه مقطع آشکارا قابل تشخیص است و در سرتاسر دورهء ساسانی ادامه دارد: مقطع نخست،زمان دارای دارایان،آخرین پادشاه کیانی در تاریخ ملی،است که داریوش سوم،آخرین شاهنشاه هخامنشی،را به یاد میآورد و برخی رویدادهای مربوط به پادشاهی اوست که در دوران این پادشاه کیانی بازتاب یافته است.
اما،دراینباره مسئلهء بحثانگیز آن است ه در شاهنامه و خدای نامه،گذشته از خاطرهء مبهمی از داریوش سوم هخامنشی که در دارای دارایان کیانی باقی مانده،سخنی از پادشاهان ماد و هخامنشی نیست و مسئلهای که ذهن پژوهشگران تاریخ ملی را مشغول داشته این است که آیا ساسانیان از پادشاهان هخامنشی اطلاعی نداشتهاند،درحالی که آنان از همان ایالتی برخاستند که سالیان سال موطن و تختگاه هخامنشیان بوده است؟نخست این فرضیه پیش کشیدهشد که علت خالی بودن تاریخ ملی از ذکر پادشاهان ماد و پارس آن است که داستانهای مربوط به نواحی جنوب و مغرب ایران در دورهء اشکانیان به تدریج جای خود را به داستانها و روایاتی سپرد که (2)نیز-نامهء تنسر،ص 65؛ Kellens 1989 .
بیگمان تأثیر محافل زردشتی را در حذف تاریخ هخامنشی از تاریخ ملی نمیتوان نادیده گرفت؛اما برخی ایرانشناسان شواهدی عرضه کردهاند که نشان میدهد،برخلاف آنچه در تاریخ رسمی دورهء ساسانی گزارش شده،ساسانیان از هخامنشیان بیاطلاع نبودهاند4،از جملهء شواهد در تأیید این نظر به فقرات زیر میتوان اشاره کرد: -در مجموعهء مانوی کلن،تطعهای هست که در آن مانی اردشیر یکم را «دارااردشیر»5نامیده است و این نام ترکیبی گواه کوشش آگاهانهء ساسانیان است که خود را با دودمان شاهی هخامنشی پیوند دهند."