چکیده:
دو جریان عمده در فلسفهی علم قرن بیستم هریک با ضعفهایی مواجه بودهاند. مدل منطقی علم فاقد باورپذیری روانشناختی و تاریخی است و مدل تاریخی علم فاقد دقت تحلیلی.فلسفهی کامپیوتری علم برنهاد جوانی است که اینک،در ابتدای قرن بیست و یکم،میکوشد عناصری از هر دوی این رویکردها را در یک مدل کامپیوتری دقیق و باورپذیر از علم تلفیق کند.مقالهی حاضر ابتدا با تاکید بر آرای یکی از مهمترین پیشروان این مکتب،پاول تاگارد،به ارائهی نمایی کلی از رویکرد کامپیوتری به فلسفهی علم میپردازد.در این قسمت تلقی بنیادی این رویکرد از ماهیت ذهن،ماهیت فلسفه و روش آن و درهم تنیدگی وثیق این دیدگاه با علوم شناختی مورد بحث قرار گرفته و دستاوردهای مهم فلسفهی کامپیوتری علم در طی عمر کوتاهش معرفی شده است.مقاله سپس فهرستی از مشکلات پیشاروی تحقیقات کامپیوتری-فلسفی را ارائه کرده و به نقد و ارزیابی کاستیهای اساسی مدل کامپیوتری از علم میپردازد.
خلاصه ماشینی:
"از اینرو درک ساختار و رشد معرفت علمی در هستهی معرفتشناسی جای میگیرد و راه منتهی به این درک پروژهای است که مدلهای کامپیوتری میتوانند برای عملی کردن آن مورد استفاده قرار گیرند.
فیلسوفان علم در مسیر تلاش برای فهم ساختار و نحوهی رشد معرفت علمی به طور سنتی از روشهایی مثل تحلیل منطقی و یا مطالعات موردی تاریخی استفاده کردهاند و این تلاشها به طور قابل توجهی موجب پیشرفت درک ما از مسائل کلاسیک فلسفهی علم گردیدهاند.
قضاوت دربارهی این موضوع که یک مدل کامپیوتری از علم تا چه حد میتواند به فلسفهای آرمانی از علم نزدیک شود شاید اندکی زود باشد،با این حال این نکته کاملا روشن است که مدلهای کامپیوتری که به توصیف ساختارها و رویههای ذهنی دانشمندان میپردازند از یک سو به سبب ماهیت کامپیوتریشان دقیقاند و از سوی دیگر به سبب ریشه داشتن در علوم شناختی از باورپذیری و تطابق قابل توجهی با واقعیتهای روانشناختی و تاریخی برخوردار هستند.
فلاسفه علم به موازات استفاده روانشناسان از تکنیکهای کامپیوتری چنین ابزارهایی را برای تشریح ساختار و رشد معرفت علمی مورد استفاده قرار دادهاند و بدین ترتیب هوش مصنوعی حلقه ارتباطی برای دو حوزهی روانشناسی و فلسفهی علم فراهم آورده است.
برای درک این موضوع که دانشمندان چگونه به کشف دست مییازند و به چه نحو فرضیهها را مورد ارزیابی قرار میدهند تاکنون مدلهای کامپیوتری زیادی ساخته و پرداخته شده است.
مسئلهی دیگر این است که بسیاری از مدلهای کامپیوتری از جمله مدل 8891 خود تاگارد به شکلی غیر واقعی فاقد معرفتهایی دربارهی مکان یا زمان و علیت هستند و اینها عواملی هستند که در حل مسئله و تبیین اهمیت بنیادی دارند."