چکیده:
دیانت حضرت مسیح(ع)در طول تاریخ علما را به خود مشغول داشته بطوریکه که دارای فرقههای متعددی شده و تغییرات زیادی در این مذهب بوجود آمده است.انجیل کتاب اسمانی مسیحیان نیز توسط پیروان خاص آن حضرت(حواریون)جمعآوری و تدوین شده است.
در قرون اولیه مسیحیت مسئله مورد توجه،رابطه سیاسی دو قدرت بزرگ یعنی دولت ساسانی و روم شرقی(بیزانس)است.
مسیحیان که همیشه مورد شکنجه و آزار یهودیان بودند در سراسر روم شرقی پراکنده شده و تعداد کثیری از آنان نیز به دولت ساسانی پناهنده شدند.
مسیحیان نسطوری بدو قسمت تقسیم شدند:
1-یوسفیها که در موصل ساکن شده و با کلیسای روم شرقی همکاری داشتند.
2-شمعونیها،اهل وان و اوریکه.
اختلاف بین این دو فرقه باعث گردید که شمعونیها توسط شخصی بنام نسطوریوس اهل جرمانیکه( Grmanicie )بسوی ایران سرازیر شوند،و از اختلاف دو دولت ساسانی و روم شرقی استفاهده کرده به تبلیغ و اشاعه مسیحیت بپردازند و با مجوزی که از پادشاهان ساسانی دریافت کردند نسبت به احداث کلیسا در برابر کلیسای بیزانس اقدام کنند.این مقاله تأثیرات کلیسای نسطوری را بر روابط سیاسی ایران و روم شرقی بررسی میکند.
خلاصه ماشینی:
نوشتهاند که در سال 105 میلادی شخصی زرتشتی پقیدا( Pichida )نام که به مسیحّیت گرویده بود بمقام اسقف اربل( Arbel )(شرق دجله)منصوب گردید و اربل ظاهرا نخستین شهر ایرانی بوده که دستهای از عیسویان در آن متمرکز شدند و بعد از آن شهر کرکوک(کرخای بیت سلوخ)هم مسکن عدهای از پیروان این آئین بوده و این شهر بموجب«نام شهدای عیسوی ایران»در زمان بلاش سوم اشکانی(148-191 میلادی)تا سال بیستم سلطنت شاپور اول و از سال 148 تا 251 میلادی جایگاه مقدسی بشمار میرفت و در شهر سلوسی نیز عیسویانی بودهاند که بدون احتیاج برفتن به انطاکیه(پایتخت روم شرقی)آزادانه مراسم مذهبی خود را اجرا نمایند،تا جائیکه نوشتهاند تا پایان حکومت پارتها متجاوز از بیست اسقف نشین در شهرهای ایران تأسیس.
توضیح اینکه پادشاهان ساسانی که خوود مسؤول و مروّج و نگهبان دین زرتشت بودندبا رسمیت یافتن مذهب زردتشت توسط کنستانتین در رفتار خمود با مسیحیان طریق جدیّتر و سخت تری در پیش گرفته زیرا از آن پس امپراطور روم خود حامی و پشتیبان مسیحیان شده بودند و بالتبع عیسویان ایران بنفع آنها در کشور تحریکات و فعالیت مینمودند بطوریکه نوشتهاند شاپور به آنها گفته است که آنان در میان ما زیست میکنند ولی با قیصر احساسات مشترک دارند.