خلاصه ماشینی:
")80 ویژگی های فصل مزبور مفصل است و باید به ادب عربی رجوع نمود, اما در ادامه گفتار, مؤلف شرح حال برخی علماء از هر رشته را که در چنگال شوم فلاکت اسیر بوده اند بیان می دارد و نهایتا به این گفتاورد بسنده می کند که: (زندگانی بی پول زندگانی پسندیده ای نیست و علم بدون مقام هم یعنی حرف مفت.
94 ناگفته نماند که استاد ذکاوتی در تألیفات خویش به لحاظ مقایسه یا تطبیق عقاید و روش متفکران شرق و غرب و نیز جهت مزید اطلاع خواننده نکاتی از آنان را یادآور می شود; در ادب عربی هم به تناسب مطلب از برخی نویسندگان, فلاسفه و یا اصطلاحات فرنگی سخن به میان آمده که ذیلا گزارش می شود: آرتور نیکلسون (و نظرش درباره متنبی), ویکتور هوگو (و مقایسه اش با همو), اریپید (همانند ویکتور هوگو),95 مولیر (و سبقت بدیع الزمان همدانی بر او در بیان افکار یک (خسیس)),96 ولتر (و همردیفی ابوحیان و جاحظ با او به عنوان طنزنویسان بزرگ), برگسون (و مناسبت سخن او با روش ابوحیان توحیدی در امر انگیزه های خنده),97 آتئیسم اروپایی (و رد انتساب ابوالعلاء معری بدان),98 تولستوی (و یکسان بودن مکتب او با ابوالعلاء در خردورزی و زندگی ساده), شوپنهاور (و تشابه وی با ابوالعلاء در امر ازدواج و تفاوتش با همو در امر پرهیزگاری, توحید و تمجید الهی و…)99 و افلاطون (و اشاره به (تمثیل غار) او به عنوان (تصوری بسیار کهن از نمایش سینمایی))100 باری در ادب عربی چندین غلط چاپی به دیده می آید, از جمله: روی جلد , (سی وچهار مقاله) به جای (سی وپنج مقاله), ص35 (سطر آخر) , کلمه (جا) مانده جا, ص64 (سطر12) , (با امیرالمؤمنین) به جای (یا امیرالمؤمنین), …, پشت جلد (سطر4) , (بزرگزیده ای) به جای (برگزیده ای) برخی گفتارها نشانی چاپ های پیشین را ندارند: (الاغانی) (ص39), (ثمار القلوب فی المضاف والمنسوب) (ص110) و (داستان ابلهان) (ص271)."