چکیده:
هدف:پدیدهء کودک خیابانی یکی از پدیدههای اجتماعی است که امروزه مددکاری اجتماعی و دیگر رشتههای علوم اجتماعی در ایران به آن میپردازند.این پدیده برخاسته از عوامل گوناگون است و در چند گروه بررسی میشود.در این پژوهش کودکان خیابانی در پنج دسته یعنی(کسانی که اشتغال در کارهای کاذب دارند،کسانی که اشتغال به کارهای واقعی دارند،کودکان خیابانی بزهکار،گدایان،و خیابانگردان) مورد بررسی قرار میگیرند و به عوامل فردی،خانوادگی و اجتماعی مؤثر بر این پدیده پرداخته میشود. روش:در این پژوهش نمونهگیری خوشهای به کار گرفته شده و پژوهش 005 کودک خیابانی در تهران را دربرمیگیرد. نتایج:برای تجزیه و تحلیل دادهها،روش آمار توصیفی و آمار استنباطی(کایکوئر)به کار رفته است. نتایج بهدستآمده نشانگر آثار طبقهء اجتماعی و آشفتگیهای خانوادگی در بروز این پدیده است.همچنین شیوههای تربیتی و رفتاری پدر و م ادر نیز در بروز این پدیده مؤثر است.
خلاصه ماشینی:
"بروز و گسترش پدیدهء کودکان خیابانی معلولی از عوامل گوناگون و درهمپیچیدهء اجتماعی-اقتصادی است که اگر چنانکه باید و شاید بررسی نشود و راهکارهای مؤثر برای از میان برداشتن آن ارائه نگردد،میتواند پیامدهای زیانبخش و جبراننشدنی در ابعاد فرهنگی،سیاسی،اقتصادی،فردی،اجتماعی، خانوادگی و انسانی برای جامعه داشته است.
نتایج در بررسی عوامل مؤثر در بروز پدیده کودک خیابانی نتایج زیر به دست آمده است: 86 درصد از کودکان خیابانی با اعضای خانواده خود ارتباط دارند و 43 درصد بیارتباط با خانوادهاند.
آزمون X 2 تفاوت معناداری را در این گروه نسبت به 3 گروه دیگر نشان میدهد و با احتمال 59 درصد تفاوتی معنادار میان کودکان بزهکار با سه گروه دیگر در شاخص ارتباط با خانواده وجود دارد.
از بررسیهای انجامگرفته در این زمینه روشن شده است که بیشتر کودکان خیابانی با خانوادههای خود ارتباط دارند و برای گذراندن زندگی خود و خانواده کار میکنند و فقر اقتصادی از عوامل اصلی این پدیده است.
در مورد کودکان خیابانی بزهکار که بعد آسیب در ایشان سخت رخ نموده است میتوان تفاوتهایی معنادار با 4 گروه دیگر دید که نشانگر وجود آسیبهای حاد خانوادگی و مشکلات سنگین روانی-اجتماعی در میان این گروه است؛عواملی که سرانجام آنان را به سوی بزهکاری،عضویت در باندها و اعتیاد میراند.
بیگمان خانوادهء اینگونه کودکان باید از مددکاری اجتماعی مؤثر بهرهمند شوند و مورد حمایتهای اقتصادی،اجتماعی و فرهنگی قرار گیرند؛از سوی دیگر،باید زمینههای آموزش و پرورش این کودکان و همچنین زمین بازگشت کودکان مهاجر جویای کار از تهران به شهر خودشان فراهم شود؛باید برای پیشگیری از اعتیاد تلاشهای کارساز صورت پذیرد؛چون یکی از دلایل عمدهء بروز این پدیده،ناسازگاری کودکان با پدر و مادر است،باید راهکارهای تربیتی مؤثر و مناسب برای ایشان اندیشیه شود."